Birleşmiş Markalar Derneği'ne (BMD) göre, perakendeci, kur
farkından dolayı AVM‘lere bu yıl 2015’e göre en az 3 milyar lira
daha fazla ödeme yapmak zorunda kalacak.
BMD Başkanı Sinan Öncel, yaptığı yazılı açıklamada, yabancı
grupların yönetimindeki bazı AVM’lerin dövizle kira ısrarının
Türkiye’de organize perakendenin geleceğini tehdit ettiğinin altını
çizdi. Öncel, AVM yönetimlerinin günlük kurdan kira
dayatmasına karşı acil olarak yasal düzenleme yapılmasını
istedi.
BMD’nin düzenlediği Yurt Dışı Açılım (YDA) toplantısında dövizle
kira konusunu değerlendiren Sinan Öncel şunları söyledi:
"Hesap çok basit; Türkiye’deki AVM’lerde 12 milyon metrekare
kiralanabilir alan var.
"Perakendeci bu alanın yüzde 35’i, yani 4.2 milyon metrekaresi için
günlük kur üzerinden kira ödüyor.
"En düşük metrekare kira bedeli olan 30 dolar / euro sepeti
üzerinden hesaplarsak 3 yılda kira maliyeliraerimiz yüzde 70
arttı.
"2015’te 4.1 milyar lira olan yıllık maliyetimiz bugün 7.0 milyar
liraya dayandı.
"Günlük kurda ısrar eden AVM’lere bu yıl fazladan en az 3 milyar
lira fazladan ödeme yapacağız.
"Bu rakamla 10 bin mağaza açabilir veya 5 bin lira brüt maaşla bir
yıl boyunca 54 bin kişiyi istihdam edebilirdik.
"Önümüzdeki dönemde maliyetin çok daha ağırlaşacağından
endişeliyiz.
"Çünkü, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları ve tırmanan Rusya
– ABD geriliminin dövizi yıl sonunda nerelere taşıyacağını
bilemiyoruz, devletimizden piyasa kuralları içinde mutlaka bir
yasal düzenleme bekliyoruz.
"Öte yandan, bölgemizde yaşanan sıkıntılar karşısında markalarımıza
destek veren, hiçbir mazerete sığınmayıp anlayış gösteren ve kuru
düşük tutan AVM’lere de teşekkür ediyoruz."
Dövizle kiralamaya BMD olarak defalarca dikkat çektiklerini
hatırlatan Sinan Öncel, sözlerini şöyle sürdürdü:
"2011’deki başkanımız Yılmaz Yılmaz basın toplantısı düzenleyerek
dolarizasyonun ekonomimiz için yarattığı risklerin altını çizmişti;
aradan 7 yıl geçti.
"Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi
Belgü, geçen hafta ‘10 yıl sonra liraya geçebiliriz’ açıklamasını
yaptı. Kamuoyunu derinliksiz sözde araştırmalarla yanlış
bilgilendiren Belgü’nün bu önerisini biz ‘kara mizah’ örneği olarak
değerlendiriyoruz.
"Konuyu Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu
(TAMPF) çatısı altında müzakere çağrımıza hiç cevap alamadık. Bizim
bu konuda daha önce de kamuoyu ile paylaştığımız önerilerimiz hâlâ
geçerliliğini koruyor."
Sinan Öncel, dövizle kira sorununa çözüm önerilerini şöyle
sıraladı:
• Günün piyasa gerçekleriyle uyuşmayan kira sözleşmeleri en kısa
zamanda yenilenmeli.
• İsteyen kirasını yine dövizle ödeyebilir ancak yeni projelerde
markalara muliraaka lira seçeneği sunulmalı.
• Dövizle borçlanmada olduğu gibi dövizle kiralamaya da sınırlama
getirilmeli.
• Yasal mevzuat markalarımızı döviz kuruna esir etmeyecek şekilde
güncellenmeli.
• Perakendeci zarar eden mağazadan üç ay önceden haber verme koşulu
ile cezasız bir şekilde çıkabilmeli.
• Ülkemizde pek çok AVM’de uygulanan ‘kazan – kazan’ formülü ve
‘ciro kirası’ uygulaması yaygınlaştırılmalı.
Yılmaz: Dolarizasyon Türkiye’ye ve perakendeye olduğu kadar
vatandaşa da zarar veriyor
YDA toplantısında konuşan BMD eski başkanlarından Koton Yönetim
Kurulu Başkanı Yılmaz Yılmaz da, dövize dayalı ticaret ve kiralama
sisteminin piyasaların dengesini bozacak bir etkiye sahip olduğunu
söyledi. Borçların ve kiraların döviz, gelirlerin ise lira
cinsinden olmasının perakende sektöründe açık pozisyon yarattığını
ifade eden Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Dolarizasyon Türkiye’ye ve perakendeye olduğu kadar vatandaşa da
zarar veriyor.
"Bir yandan ‘markalaşma ve yüksek katma değerli üretim’ denirken
diğer taraftan moda perakendecileri ve markalar günlük kurdan
kesilen kira faturaları yüzünden ilave külfeliraerle
karşılaşıyorlar.
"Mevcut tablo, markalarımızın gelişimini, modern perakendeye
geçişi, rekabet gücünü, İstanbul'un alışveriş ve moda merkezi olma
iddialarını olumsuz etkiliyor.
"Yaşadığımız tüm sıkıntılara rağmen, markalarımız gerek yurt içinde
gerekse yurt dışında çok başarılı bir performans sergiliyor.
"Yurt içinde artan maliyeliraer nedeniyle bütün yumurtaları aynı
sepete koymak istemeyen markalarımız son dönemde yurt dışı
arayışlarına hızlandırdılar.
"Biz de bugün kendi birikimlerimizi ve deneyimlerimizi paylaşmak
için buradayız."
Yılmaz Yılmaz, perakende sektöründe maliyeliraeri arttıran en
önemli kalemlerden birini oluşturan kira konusunda kalıcı çözüm
için mevzuatta değişiklik yapılması gerektiğini sözlerine
ekledi.
Kariyo: Ortada ciddi bir sorun var
Önceki BMD Başkanı ve Penti Yönetim Kurulu Başkanı Sami Kariyo da,
döviz kurunun maliyeliraere etkisini görmek için üretici ve
tüketici enflasyonuna bakmanın yeterli olacağını söyledi.
Son yıllarda ÜFE’nin TÜFE’den 3 puan daha yukarıda olduğuna dikkat
çeken Kariyo, şöyle devam etti:
"Perakende sektöründe enflasyonun altında fiyat artışı
yapabildiğimiz için kârlılığımız her geçen yıl biraz daha
düşüyor.
"Ortada ciddi bir sorun var.
"Bugüne kadar AVM’ler de perakendeciler de kendi pencerelerinden
durumun tespitini yapıp söyleyeceklerini söylediler.
"Artık birlikte bir şeyler söylemek durumundayız ve ne yazık ki
önümüzde fazla zaman yok.
"Birlikte bir şey söyleyemezsek başkalarını dinlemek dışında bir
seçenek göremiyorum."
BMD’nin Alkaş Danışmanlık’ın işbirliği ile düzenlediği toplantıda
perakendenin büyüme planları ve yurt dışındaki yatırım fırsatları
mercek altına alındı.
Toplantıda, Yılmaz Yılmaz ve Sami Kariyo’nun yanı sıra LC Waikiki
E-Ticaret Direktörü Salih Yılmaz ile Mavi CEO’su Cüneyt Yavuz’un da
aralarında bulunduğu markaların tepe yöneticileri yurt dışındaki
deneyimlerini paylaştılar.
Güney Afrika’nın Türkiye Büyükelçisi Pule Isaac Malefane ile Güney
Afrika Ekonomi Yatırım ve Politikadan Sorumlu Ticaret Müşaviri
Tshepo Ranamane de ülkelerindeki tekstil, hazır giyim ve perakende
alanındaki yatırım fırsaliraarını anlattılar.
Toplantıda ayrıca PwC Türkiye yöneticisi Adnan Akan, Related
Digital CEO Sedat Kılıç, Nebim Yönetim Kurulu Üyesi Murat
Demiroğlu, K1 Karree Shopping Center CEO’su Ömer Nohut ile CEVA
Lojistik’ten Murat Karadağ sunumlarıyla sektörlerindeki gelişmeler
hakkında bilgi verdiler.