Psikoloğ Kerime Begüm Çayır, otizmin bebeklerde 3 yaştan önce
başlayan, beyin gelişimini olumsuz etkileyen bir hastalık olduğunu
belirtti.
Medicana Sivas Hastanesi 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü
kapsamında Sivas Özel Eğitim Uygulama Merkezinde okul hayatları
devam eden Otistik Çocukların aileleri ile bir araya geldi.
Ailelere yönelik yapılan seminerde Medicana Sivas Hastanesi
Psikoloğu Kerime Begüm Çayır ebeveynlere Otistik çocuklarda ailenin
önemi ve ergenlik dönemlerinde yaşanan sıkıntılar ile ilgili
bilgilendirmelerde bulundu.
Psikolog Begüm Çayır yaptığı konuşmada, “Otizm bebeklerde 3
yaşından önce başlayan sosyal iletişime zarar veren, sınırlı ve
tekrarlanan davranışlara yol açan beynin gelişimini engelleyen bir
hastalıktır. Otizmli çocuklar özel yaratılmıştır. Hayatı anlamakta
biraz zorlanabilirler. Otizmin sözlük anlamı "içe kapanmak"
demektir. Anne babaların çocuklarını otizmlerini öğrendiklerinde
çeşitli tepkiler verirler: Şok, reddetme-inkar, depresyon,
kızgınlık, öfke, suçluluk duyma, utanma, uzlaşma-pazarlık, uyum ya
da kabul etme şeklindedir. Otizmlilerin öncelikle hayatını
düzenlemek gerekir. Örneğin: uyuma saati, banyo yapma saati,
ellerini yıkama saati hep bir program ve düzen içinde olması
gerekmektedir. Bu çocuklar evde değişiklik yapılmasından pek
hoşlanmazlar. Alıştığı sistemi, daim odalarında görmek isterler.
Odada değişik görüntüler kaygı sorunları yaşamalarına neden
olabilir. Mümkün mertebe odanın eşyalarında değişiklik yapmaması
gerekir. Otizmli çocuklarda sık görülen bir davranışta stimlerdir.
Stimler, bazı duyuları uyarmak için tekrarlayıcı olarak yapılan
davranışlardır. Çok görülen stim davranışları dönen çamaşır
makinesine bakmak, el çırpmak, vücudu sallamak ya da dönmek,
oyuncakları ya da eşyaları arka arkaya dizmek ya da çevirmek,
inatçılık ve belli cümle kalıplarını tekrarlamaktır. Çocuğun vücut
kimyasında ki düzensizlikler nedeni ile oluşur ve önlem alınmazsa
devam edebilir. Çocuğunuzla sık sık konuşmak ve cevap vermesi için
onu zorlamamak gerekir. Onu sıkmadan günlük olaylar, yapması
gerekenler hakkında tatlı tatlı konuşmakta fayda vardır.
Anlattıklarınızın bir kısmını anlamayabilir, bu konu canınızı
sıkmayın, otizmli çocuklarda doğal bir durumdur.” Dedi.
Rahatsızlık verilen eylemlerden kaçınılmalı
Bazı etkenlerin otistik çocukları fazlasıyla rahatsız ettiğini
söyleyen Çayır “Floresan ışıklarını genelde rahatsız edici
bulurlar. Çocuğunuzla zaman geçirdiğiniz alanın doğal yönden
aydınlık olmasına dikkat edilmelidir. Otistik çocuklar sese karşı
çok duyarlıdırlar, gürültü onları aşırı rahatsız eder ve yorar.
Yaşadığınız ortamda bunu göz önünde bulundurmalı, sakin mekanları
tercih etmelisiniz. Otistik çocuklar çevrelerini öğrenme konusunda
meraklıdır. Bu durumda evdeki güvenlik önlemlerini almak hususunda
size büyük görev düşüyor. Çocuğunuzu düzenli olarak sağlık
kontrolünden geçirin. Otizmli çocuklar kendilerini ifade etmekte
zorlanabilirler, bu durumda hastalıkları tespit etmeyi güçleştirir,
yapmanız gereken çocuğunuzu ara ara doktora götürüp checkup
yaptırmaktır. “ dedi.
Ailenin diğer kardeşlere tutumu önemli
Sözlerine, evdeki diğer kardeşlerle etkileşiminde önemini
vurgulayarak devam eden Psikolog Begüm Çayır “Anne babalar,
kardeşler arasında da dengeli, adil davranmalıdır. Engelli
çocuklarına pozitif ayrımcılık yapsalar dahi bunu diğer kardeşlere
hissettirmemelidir. Ailenin maddi-manevi olarak engelli çocuklarına
gösterecekleri ilgi diğer kardeşlerde ters tepki oluşturabilir. Bu
ters tepkinin oluşmaması için anne babanın engelli çocuğu ve diğer
kardeşleri arasında bir denge oluşturması gerekiyor. Anne babanın
engelli çocuklarının engel durumunu sürekli kardeşlere anlatması
gerekmektedir. Kesinlikle ve kesinlikle engelli çocukla
ilgilenirken diğer kardeşler ihmal edilmemelidir. Kardeşlerin
tepkileri büyük ölçüde anne babaların tepkileri ile
şekillenmektedir. Bu yüzden engelli çocuğa nasıl davranırsanız,
evdeki diğer bireylerinde o şekilde davranacağını unutmayın.
Otizmli çocuk için huzurlu bir aile ortamı çok önemlidir. Onunla
ilgilenmek ve ona sürekli seni seviyoruz, arkandayız özgüvenini
vermek gerekir. Engelli çocuk için önemli olan anne babasıyla olan
pozitif paylaşımlardır. Çocukla birlikte etkinlikler yapmak
gerekir. Engelli çocuklu ailelerde sağlıklı bir yaşam, aile içi
sorunları aşan, yardımsever, birlik ve beraberlik içinde doğru
iletişime bağlıdır. Çizgi filmler çocukların hayal dünyalarını
geliştirir. Engelli çizgi film karakterli filmleri, kısa
animasyonları çocuklarınıza izletebilirsiniz. Fakat çocuğun sürekli
televizyon karşısında sürekli kalmasını engellemek gerekir. Onunla
oynayabileceğiniz ortak oyunlar kişisel gelişimine ve dikkatini
toplamasına katkı sağlar.” Dedi.
Otizmde ergenlik dönemi çok önemlidir
Ergenlik döneminde otistik çocukların ergenlik dönemlerinde
ailelerin eğitime biraz daha önem vermesi gerektiğini söyleyen
Çayır şöyle devam etti “Ayrıca cinsellik güdüsü, her çocukta olduğu
gibi otizmli çocuklarda da mevcuttur. Ancak kimi otizmler bu
güdünün nasıl tatmin edildiğini bilemez, kimi tesadüf sonucu, kimi
de çevrelerinde görerek öğrenir. Bu yüzden otizmli bireylerin
cinsel yaşantıları kısıtlıdır. Otizmliler de genel olarak,
mastürbasyon, cinsel organını gösterme, sarılma, öpme, koklama,
okşama, başkalarının cinsel organına dokunma şeklinde cinselliği
yaşarlar. Ayrıca otizmde ergenlik dönemi çok önemlidir. Çünkü
cinsel sorunların en yoğun olarak yaşandığı dönem cinsiyet
kimliğinin elde edildiği ergenlik dönemidir. Anne babalar; ayrımcı
öğrenme yani neyi nerede yapabileceğinin ayrımını yapabilme
eğitimi, kişisel hijyen eğitimi, vücut parçaları ve işlevlerini
öğrenme eğitimi, kapsamlı bir cinsel eğitim programını çocuklarına
öğretmeleri gerekir. Son olarak, çocuğunuza baktığınızda
çocuğunuzun durumunu değil, çocuğunuzu düşünün. Gözlerinizde
tedirginlik değil, sevgi olsun.” Şeklinde konuştu.