Bilinen 13 vitaminden biri olan D vitamini, DNA’ya doğrudan bağlanabildiği için aynı zamanda bir hormon olarak sınıflandırılıyor. Yumurta, süt, balık ile hayvansal besinlerin yanı sıra mantar ve bazı sebzelerde de bulunan D vitamini en çok güneşten alınıyor. Vücutta yeterli miktarda D vitamini sentezlenmediğinde ve özellikle gebelik döneminde eksik olan D vitamini hem annede hem de doğumdan sonra bebekte ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor. Memorial Kayseri Hastanesi Çocuk Endokrinoloji ve Neonatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Selim Kurtoğlu, yaşamsal öneme sahip D vitamininin eksikliği konusunda önemli uyarılarda bulundu.
Kemik oluşumunda etkili
Günümüzde kapalı ortamlarda uzun süre geçirilmesi ve sağlıksız beslenme nedeniyle toplumdaki eksikliği giderek artan D vitamini, kemik oluşumunda etkilidir. D vitamini bitkilerden ergokalsiferol (D2) , hayvansal gıdalardan kolekalsiferol (D3) olarak alınmaktadır. Ayrıca ciltte ultraviyole ışınları ile dehidrokolesterolden sentezlenmektedir. Hayatın her döneminde yeterli düzeyde alınması gereken D vitamini, özellikle gebelikte hem anne hem de bebek için hayati bir öneme sahiptir. Gebeliğin son 3 ayında bebeğin kemik oluşumu için kalsiyum ve fosfora gereksinim artmaktadır. Bu nedenle gebelikte süt, yoğurt, balık, yumurta, tereyağı gibi kalsiyum, fosfor ve D vitamininden zengin beslenilmesi önem taşımaktadır.
Vücutta yeterli miktarda D vitamini yoksa
Vücuttaki D vitamini seviyesinin düşüklüğü, gebelik döneminde hem annede hem de bebekte bazı sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Gebelik döneminde D vitamini eksikliğinin annede yol açtığı sağlık sorunları:
Gebelik tansiyonu
Gebelik şekeri
Gebelik zehirlenmesi
Diş kaybı
Erken doğum riski
Gebelik döneminde D vitamini eksikliğinin bebekte yol açtığı sağlık sorunları:
Erken doğum (Prematüre bebek)
Solunum problemleri
Kan şekerinde düşme
Kalsiyum düşüklüğü
Raşitizm
Havale geçirme
Büyüme geriliği
Metabolik kemik kırıkları
Yüksek oranda ve ağır seyreden enfeksiyonlar
Çocukluk döneminde dikkat eksikliği ve hiperaktivite
Otizm spektrum hastalıkları
Zeka puanı düşüklüğü
Kemik mineral yetersizliği
Tip 1 diyabet
Astım ve hışırtılı solunum
D vitamini için 15-20 dakika güneşlenme yeterli
Gebeler, D vitamininden zengin olan yumurta, süt, yoğurt, karaciğer ve balık (somon, sardalye, uskumru, morina gibi) tüketimine önem vermelidir. Bir yumurta 20, bir bardak süt 100, 1 tatlı kaşığı balık yağı 400, 100 gram somon balığı 345 ünite D vitamini içermektedir. D vitamini için güneşlenme önemli bir kaynaktır. Derinin hafif pembeleşmesinin gerçekleştiği 15-30 dakika güneşlenme ile 2000 ünite D vitamini üretilmektedir. Gebelerde günlük D vitamini desteği 400-600 ünite olarak önerilmektedir. Ülkemizde 2005 yılında yapılan araştırmada gebelerde % 81,7 ve bebeklerde % 40 oranında D vitamini eksikliği saptanmıştır. Özellikle son yıllarda bebeklerde 400 ünite/gün olarak verilen D vitamini desteği, raşitizm oranında belirgin azalma sağlamıştır. Ayrıca gebeliğin 3’üncü ayından itibaren hamilelik boyunca ve doğum sonrası 6 aya kadar günlük 900 ünite D vitamini desteği sürdürülmektedir.