GİRESUN ve Gümüşhane'de, 1867 yılında tespit edilerek Türkiye endemik bitki türü literatürüne giren ve 150 yıl aradan sonra 2 yıl önce Giresun'da yeniden görülen 'kandamlası' bitkisi için koruma eylem planı uygulanıyor. Kandamlası bitkisinin araziden alınan kök örnekleri, dikildiği özel sahada yetiştirilmeye başlandı. Bitkinin doğal yaşam alanında korunması için yöre halkı da bilgilendiriliyor.
Giresun'un Şebinkarahisar ilçesi ile Gümüşhane kırsalında, 1867 yılında Rus doğa bilimcisi ve tarihçi Pyotr Aleksandroviç Çihaçov tarafından tespit edilen ve Türkiye endemik bitki türü olarak literatüre giren 'kandamlası', o tarihten sonra kayda alınamadı. Yörede 'horoz gülü' ve 'sarı dağ gülü' olarak varlığı bilinen bitki, 150 yıl aradan sonra iki yıl önce mayıs ayında, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Fergan Karaer ve Erzincan Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Kandemir öncülüğündeki bir ekip tarafından tespit edildi. Zehirli kimyasal alkaloid içerdiği için dünyada tıbbi aromatik bitkiler listesinde yer alan tür için, Doğa Koruma ve Milli Parklar 12'inci Bölge Müdürülüğü, koruma eylem planı hazırladı. 'Sarı Dağ Gülü Tür Koruma Eylem Planı’ çalıştayıyla bitki ile ilgili koruma planları belirlendi.
6 noktada ortaya çıktı
Kandamlası bitkisinin 150 yıl aradan sonra yeniden görüldüğü
Giresun’un Şebinkarahisar ve Alucra ilçelerindeki 6 nokta takibe
alındı, çeşitli koruma tedbirleri uygulanmaya başlandı. Doğa
Koruma ve Milli Parklar görevlileri, bitkinin kesin dağılış alanını
belirlemek, yaşam alanlarını korunmak, yerel ve ulusal düzeyde
tanıtılmasını sağlamak, türe karşı koruma bilincinin yerleşebilmesi
için halkın bilgilendirilmesini kapsayan çalışma yürütüyor.
Bitkinin araziden alınan kök örnekleri, dikildiği özel sahada
koruma altına alınarak yetiştirilmeye başlandı. Trabzon Karadeniz
Teknik Üniversitesi (KTÜ) ile Erzincan Üniversitesi, zehirli
alkoloid madde içeren endemik bitkinin ilaç ya da farklı sahalarda
kullanımı konusunda araştırma başlattı.
Kandamlası
Kandamlası bitkisi, toprak altında saçaklı kök olarak yetişen
köklü bir endemik bitkidir. Bulunduğu noktada her yıl üreyebiliyor.
Yaklaşık 30 ile 50 santimetre uzunluğunda büyüyebilen, saçak kök
olarak her yıl toprağın altından çıkan ve mevsimsel büyüyen bir
bitki olan kandamlası, kök olarak yetişebiliyor. Bitki, deniz
seviyesinden 1950-2070 metre yüksekteki rakımlarda yetişiyor.
Sığırkuyruğu, sarı kantaron, yabani soğan, geven, ada çayları ile
birlikte aynı yaşam ortamında görülebiliyor. Kuzeybatıyı, nemli
toprağı sevdiği ve küçük kayalık alanlarda yayılış yaptığı da
tespit edildi. Bitki cinsinin 2'si sarı, 7'si kırmızı çiçekli, 9
türü bulunuyor. Tohum alınarak fidan halinde yetiştirilmesi
sağlanan bitki türünün bir benzerinin ise Yunanistan’da
yetiştiği biliniyor.
FOTOĞRAFLI