Türkiye’nin ve Avrupa’nın ceviz fidancılığı merkezi olan Balıkesir’in Bandırma ilçesine bağlı Sahil Yenice Mahallesi’nde günde 5 tır aşılı ceviz fidanı sarılarak, dünyanın 36 ülkesine ihraç ediliyor. Üreticiler, cevizde kaçak üretimle mücadele beklerken, doku kültür laboratuvarı istiyor.
Sahil Yenice, 1983 yılında üretilen ilk aşılı ceviz fidanından
sonra aradan geçen 36 yılda aşılı ceviz fidanı üretiminde
Türkiye’de ve Avrupa’da liderlik koltuğuna oturdu. 2018 yılında 10
milyon adet aşılı ceviz fidanının üretildiği mahallede, 6 milyon
adet fidan ihraç edilirken, 4 milyon adet fidan da yurt içi
satışlarla alıcı buldu. Sahil Yenice Muhtarı ve aynı zamanda
mahallenin en büyük ceviz fidanı üreticilerinden Nuri Varlık, ceviz
fidanı üreticisinin taleplerini İHA’ya anlattı.
Muhtar Nuri Varlık, 350 nüfuslu mahallenin tamamına yakınının geçim
kaynağı olan fidan üretiminde en büyük sorunların kaçak
üreticilerle mücadele edilmemesi ve Avrupa ülkelerine ihracatta
aranan doku kültürü üretimi olduğunu ifade ederek, "Köyümüzde aşılı
ceviz fidanı üretmekteyiz. 1983 yılında köyümüz ceviz fidanı ile
tanıştı ve bugüne kadar geldi. Tabi bir çok sıkıntı ve zorluklarla
karşılaştık. Bu zorlukları dilimizin döndüğünce de yetkililerimize
aktarmaya gayret ediyoruz. Sahil Yenice olarak ceviz fidanında ilk
önce Türkiye’de söz sahibi olduk, şimdi de Avrupa’da söz sahibiyiz.
Dünyaya tamamen Bandırma’yı ve ceviz fidanını tanıtmak amacındayız.
Bu konuda bize devletimizin destek olmasını istiyoruz. İl ve İlçe
Tarım Müdürlükleri’nin sahaya inmesini istiyoruz. Devlet desteği
alan bazı fidancılar fidanlarına bakmıyor. Eksilen fidanların
tamamlatılması sağlanmıyor. Onun için bu şekilde olan devlet
desteği kullananların denetlenmesini, kaçak üretim yapanların
denetlenmesini istiyoruz. İkinci sorunumuz ise, Avrupa’da artık
klasik düzen bitti. Şimdi doku kültürüne geçildi ama maliyeti çok
yüksek. Devletimizden Sahil Yenice’ye bir Doku Kültürü Laboratuvarı
istiyoruz. Bandırma’daki On Yedi Eylül Üniversitesi bünyesinde
kurulabilir. Artık doku kültürü ile üretilen fidanların taban
suyunun yüksek olduğu yerlerde topraktaki virüslere karşı kök kısmı
daha dayanıklı oluyor. Daha kaliteli fidanlar ortaya çıkıyor.
Fidanlarımız daha kaliteli olduğunda bu bizim üretim ve satışımıza
olumlu yansıyacaktır. Şu anda Gürcistan’a fidan ihracatımız var. Şu
an 35 bin tane aşılı ceviz fidanı, meyve çöğürü ve meyve fidanları
tırlarla Gürcistan’a ihraç ediliyor. Bugün sadece 2 tır sarıldı.
Günde 4-5 tır sarılıyor. Tüm ürünlerimiz sertifikalı. Tarım ve
Orman Bakanlığı’ndan izinleri alınmış halde. Yaklaşık 36 ülkeye
ihracatımız var. Bulgaristan, Yunanistan, Azerbaycan, Kosova,
Ukrayna, İtalya, Moldova, Rusya, Gürcistan gibi birçok ülkeye
ihracatımız var. 2018 yılında Sahil Yenice’de 10 milyon adet aşılı
ceviz fidanı ürettik. Bunun 6 milyon adedi yurt dışına farklı
ülkelere ihraç ettik. Kalanı ise yurt içinde devletimizin ihale
yaptığı yerlere, özel bahçe kurmak isteyenlere gidiyor. Her yıl
ürettiğimiz tüm fidanları satıyoruz ve elimizde fidanımız kalmıyor"
diye konuştu.
Mahallede 30 yıldır fidan üretimi ile geçimini sağlayan ve baba
mesleğini devam ettiren Oktay Baş ise, Tarım ve Orman Bakanı Bekir
Pakdemirli’ye çağrıda bulunarak, İl ve İlçe Tarım Müdürlüklerinin
sahaya inmesini ve denetimlerde bulunmasını istedi. Baş, Avrupa’ya
satışlarının devam edebilmesi için bir an önce Bandırma’da doku
kültürü laboratuvarı kurulmasını talep ederek, "Babamla birlikte 30
yıldır fidan üreticiliği yapıyorum. Sahil Yenice olarak bütün köy
fidan üretimi yapıyor. Senelik 10 milyon adet Tarım Bakanlığı
onaylı ve sertifikalı üretim yapıyoruz. Ceviz fidancılığının birçok
sorunu var. Öncelikle en büyük sorun kaçak üretim. Biz yurt içine
yurt dışına sevkıyatlar yapıyoruz ve kazandığımız paranın da
vergisini devlete ödüyoruz. Ama diğer yandan resmi üretim kadar,
civarlarda kaçak üretim yapıldığını görüyoruz. Kaçak üretim hem köy
halkımızın gelirine darbe getiriyor hem de devletimizin gelirini
azaltıyor" dedi.
"Televizyonlarda Sahil Yenice fidanı diye yabani fidan
satıyorlar"
Üretici Oktay Baş, tarımla ilgili TV kanallarında ve yerel bazı
kanallarda Sahil Yenice, Bandırma ismi kullanılarak yabani fidan
satıldığını ve vatandaşların kandırıldığını ifade ederek, "Bazı
tarımla ilgili ya da yerel televizyon kanallarında fidan satışı
yapılıyor. Satışı yapılan fidanlar Sahil Yenice ceviz fidanı
denilerek satılıyor. Bizim fidancılık konusundaki liderliğimizi,
şöhretimizi kullanıyorlar. Bunlar gerçekte Sahil Yenice fidanı
değil. Zamanında Türkiye’de Altay ceviz fidanı diye bir fidan
çıktı. Biz bu fidanın yabani olduğunu resmi yerlere de bildirdik.
Altay cevizi adı altında bütün Türkiye’ye ve dünyaya bu cevizi
sattılar ve Sahil Yenice fidanı dediler. Bunlar tamamen gerçek
dışı. Çok kez şikayette bulunduk ama artık ne kadar yüksek bir kar
marjları varsa televizyon kanalları cezalarını ödeyip işlerine
devam ediyorlar. Aşılı ceviz fidanının Türkiye’deki merkezi Sahil
Yenice’dir. Devletimizden en önemli isteğimiz bu işi kaçak
yapanlarla mücadele etmesi. Onların fidanlarını imha etmesi.
Üretimlerine engel olması. Ben Hollanda’ya gittim. Hollanda’da
devlet yetkilileri sektörü desteklerken, fidanların ekildiği
arazileri denetliyor, gelip bakıyor gerçekte o desteği kullanmış mı
diye. Hiçbir şekilde kaçak üretime satışa izin verilmiyor. Biz de
ceviz konusunda aynı denetimi istiyoruz. İkinci bir konumuz ise
Avrupa artık ceviz fidanında paradoks köklere geçti. Biz de
devletimizden üniversitemize kolon anaçları ve paradoks kökler için
bir laboratuvar talep ediyoruz" diye konuştu.