Geçen yıl 1 milyon 492 bin konut satılmış. Kredi ile satışlar geçen yıla göre yüzde 48,6 oranında azalarak, ağırlıklı nakit ödemeyle gerçekleşmiş.
“Millette para var abi” diyebilirsiniz ama orta alt gelir gruplarının ev satın alma ihtimalleri giderek düştü. Türkiye’de kirada oturanların oranı yüzde 7 civarında artmış. Pandemi döneminde konut yapılamaması ve konut sayısının artmaması, inşaat maliyetlerinin füze gibi fırlaması, hem konut fiyatlarını hem de kirada oturanların sayısını artırdı. Yüksek gelir grupları, ortaya çıkan ranttan istifade ederek paralarını yeniden kıymetlenen konuta yatırmaya başladı. Çünkü aynı zamanda kiralar da yüksek. Bu yüzden 93 yaşındaki dede kira artırmayan kiracısının kapısını baltayla kırabiliyor.
Ama öte yandan ev sahipleri de satışa koydukları evlerinin fiyatlarını döviz artmasa da durduk yere artırıyorlar. Çünkü talep patlaması yaşanıyor.
Yeni yapılan konutların maliyetlerine gelince.
Konut maliyet endeksine göre 2022 yılında inşa edilecek maliyet hesaplamaları tartışmaya sebep oldu.
Örneğin lüks inşaatlar için maliyet metrekare başına 4025 lira belirlenmiş. Yani 100 metrekare inşaat 402 bin 500 lira. Buna en abartılı biçimde 500 bin lira arsa bedelini eklerseniz fiyat 902 bin 500 lira oluyor. O hâlde diyor vatandaş, neden bu tür lüks evler 3,5-4 milyon liraya satılıyor?
Haklı soru. Diyelim ki binaların konumu, semti, sosyal donatı alanları da eklendiğinde en fazla 1 milyon 800 bin lira olsun ama bu uçuk fiyatlar neyin nesi?
Hatta maliyet endeksine göre birinci sınıf inşaatlarda 100 metrekare ev 266 bin liraya mal oluyor arsa payı dışında.
Çözüm ne?