Tüketiciler fındık fiyatlarının pahalılığından yakınırken,
Giresunlu üreticiler fiyatların maliyetlerini kurtarmadığını,
perakende fındık satıcıları ise fındığın kırılması ve yaşanan
zayiatlar nedeniyle raflara gelen kadar fiyatların arttığını dile
getirdi.
Üreticiler fındığın fiyatının kendi maliyetlerini kurtarmadığını
ifade ederken, tüccar ise herkesin yapılan işten kar elde etmek
için çalıştığını kaydetti. Perakende fındık satıcıları ise yapılan
işlemler sırasında fındığın fiyatının yüksek seviyelere çıktığını
savundu. Giresunlu fındık üreticisi Osman Harmanşah, 5 ton
fındığının olduğunu ifade ederek, fiyatlar 14 liranın altına
düştüğü zaman emeklerinin karşılığını alamadıklarını dile getirdi.
Harmanşah, “Fındık az olduğu zaman zaten emek karşılığını alma
şansın yok, çok olduğu zaman ise en az 14 liradan aşağı düştü mü
emek karşılığı alması söz konusu olmuyor. Çünkü giderler çok
pahalı. Üretici ile market arasındaki farkı ise aradaki satıcılar
kazanıyor” dedi.
Üretici Kerim Şenlikoğlu ise fındığını geçtiğimiz sezon 14 liradan
sattığını belirterek, “Devlet bize teşvik veriyor ama şimdi öyle
insanlar var ki teşvik alıyorlar. Orman oldu yine teşvik alıyorlar,
çünkü denetleme yok. Rant kazanıyor, 3-5 tane tüccar kazanıyor,
başka kazanan yok. Ben 14 liraya sattığım fındığı marketten 30
liraya alamıyorum” ifadelerini kullandı.
Fındık alım-satımı işinin risk taşıyan bir sektör olduğunu kaydeden
fındık tüccarı Sezgin Kumaş, zaman zaman ciddi düşüşler yaşandığını
kaydetti. Giresun kalite fındık olarak sezona 14 liradan
başladıklarını belirten Kumaş, “Daha sonra fiyatlarda biraz düşüş
yaşandı 13 lira, 12,5 lira gibi rakamlara düştü. Burada devletin
bir müdahalesi geldi TMO kanalıyla beraber ve 14,5 liradan alım
yapmaya başladılar. Piyasada bu doğrultuda 13,5 lira yükseldi.
Yılbaşına yakın ise 16 lira civarına yükselmeye başladı ve şu anda
biz 16 liradan alıyoruz fındığı” şeklinde konuştu.
Fındığın alıcıdan kırıcıya geçtiğinde fiyatların direkt arttığını
kaydeden Kumaş, şöyle devam etti:
“Fındığı bizden alan kırıcılar bunu eliyorlar. 1 numara, 2 numara
ve 3 numara olarak çıkartıyorlar. İç piyasada bu fındık
kavurmacılara satılıyor, tabii fındık kırıldığı zaman 16 lira olan
fındık 32 lira oluyor. Bizde Katma Değer Vergisi (KDV) yüzde 1,
paketlendiği zaman da yüzde 8’e çıkıyor, yani yüzde 7 KDV artıyor.
Tabii insanlar da bunun üzerinden kar marjı elde edecekler.
Çalıştıkları yere göre, bulundukları mıntıkaya göre ve verdikleri
kiraya göre bir değerlendirme yapıp satışını gerçekleştiriyorlar.
Herkes tabii bu işten bir miktar kar yapacak ama bizim işimiz için
söyleyeyim alıcılar olarak işimiz çok riskli, çünkü biz 16 liraya
aldığımız fındığı yarın 16,5’ya satabiliriz, 15,5’e de satabiliriz.
Günlük bazda alışveriş yaparak kendi kârımızı koyup o şekilde
çalışıyoruz. Paketlemeye geçildiği zaman vade ve peşin
alışverişlerde bu işin içine giriyor, kimse karsız ticaret yapmak
istemez, herkes bir şeyler katar.”
"Fındık kırıldığında fiyatı 30 TL’ye çıkıyor"
Perakende fındık satıcısı Ayhan Akten ise, ‘Markette neden pahalı?’
sorusunun çokça sorulduğunu ifade ederek, 15 liradan köylüden
alınan bir fındığın kabuğunun kırıldığı zaman yüzde 50 randımanda 1
kilo fındığın 500 grama düştüğünü, dolayısıyla fındık kırıldığı
anda fiyatının 30 liraya çıktığını aktardı. Fiyatlara en çok etki
edenlerin başında ise zayiatların geldiğini vurgulayan Akten, fiyat
artışının sebeplerini şöyle anlattı:
“Kırma masrafları, kavurma masrafları ve işletme masraflarına yüzde
30-35 civarında koyduğunuzda 30 lira üstünden 40 lirayı buluyor.
Buradaki en önemli sorunlardan bir tanesi de fındıklardaki
zayiattır. İyi randımanlı fındıkta zayiat düşük olur, bu sayede
fındığın fiyatı daha düşük olur ama bugün ortalama bakımsızlıktan
iyi beslenememe nedeniyle kabuklu fındığın kırımında ve kavurmasına
kadar ortalama yüzde 20 bir zayiat oluşuyor. Bu zayiatı mecburen
fiyatlara yansıtmak zorundasınız. Bunu da 40 liranın üzerine
vurursanız, 48 liraya denk gelir. Bir de kabuklu fındıkta KDV yüzde
1’dir, iç fındıkta yüzde 8’dir. Bunun üzerine bir de bunu ilave
ediyorsunuz, fiyat zaten otomatikman 52 lirayı buluyor.
Perakendecinin karını da buraya koyduğunuz zaman yüzde 10 bile
koysanız 57 lira fındık fiyatı yapıyor. Bu konuda çözüm nedir
derseniz fındık üretici tarafından iyi beslenir, kaliteli olarak
ortaya çıkartılırsa, zayiat düşerse bizim perakende saffada
sattığımız fındık da düşük olacaktır.”