Samsun’un Vezirköprü ilçesi Türkiye’nin kenevir merkezi
olacak.
Türkiye’de ruhsatlı tek yer olan Samsun’un Vezirköprü ilçesine
bağlı Narlısaray Mahallesi’nde vatandaşlar geleneksel yöntemlerle
kenevir üretimi yapıyor. Burada üretilen kenevir Amerikalıların
bile dikkatini çekti. Amerikalı kenevir eksperi Robert Cornell
Clarke, Narlısaray Mahallesi’ndeki kenevir üzerine iki yıldır
çalışma yürütüyor. Narlısaray’daki kenevir üretimini videoya çeken
Clarke’ın burada üretilen kenevir ipinden halı ördürerek Amerika’ya
götürdüğü belirtildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Samsun’da partisinin aday
tanıtım toplantısında, “Vezirköprü’de kenevir ekimini yoğun bir
şekilde sürdüreceğiz. Burası kenevir ekim merkezi olacak.
Endüstrisini burada kuracağız. Tekstilini de burada yapacağız”
sözleri dikkatleri bu ilçeye çevirdi.
Hükümetin desteğiyle Vezirköprü’de kenevir üretiminin artırılması
ve sanayisinin kurulması gündemde. Cumhurbaşkanı’nın açıklamasıyla
gündeme gelen ilçe, daha önce Amerikalıların dikkatini çekmişti.
Dünyada kenevir üzerinde araştırma yapan bir şirketin müdürü ve
kenevir eksperi Amerikalı Robert Cornell Clarke, 2016 yılında
Narlısaray Mahallesi’ne gelerek burada kenevir üretim süreci
üzerinde çalışma yapmaya başladı. Kenevir üretimiyle ilgili
kamerayla video çekimleri yapan Amerikalı Clarke, çiftçilere köy
popülasyonu yerine standart kenevir çeşitlerle üretim yapmalarını
tavsiye ettiği belirtildi. Çiftçilerden tohum ve ürün aldığı
belirtilen Clarke, kendirden kilim yaparak Amerika’ya götürdüğü
ifade edildi. Ayrıca 2016 yılında ünlü bir Japon tekstil firması da
Narlısaray’a gelerek dokunmuş ürün talebinde bulunmuştu.
"Kendir üretiminin her aşamasını belgesel gibi çekti"
Kendirle ilgili çalışmalar yapan aynı zamanda Narlısaray
Ortaokulu’nda müdürlük yapmış Bünyamin Kıvrak, Vezirköprü’nün
kenevir üretimi için eskiden bu yana önemli bir merkez olduğunu
söyledi. Eskiden Narlısaray’da kendirden yapılan iplerin Osmanlı
donanmasının gemilerin halat ihtiyacını karşılandığını dile getiren
Kıvrak, "1960’lı yıllardan sonra organik olmayan ürünlerin
almasıyla kenevir üretimi yavaş yavaş düştü. Son zamanlarda doğal
malzemelere yönelimle birlikte dünyadaki tekstil markaları kendir
lifinin peşine düştü. Bu köyle üretim eskiden bu güne kadar devam
etti. Burada devam etmesinin sebebi ise kenevir saplarının ateşte
yakılmasıdır. Türkiye’de kendir üretimi kontrollü olarak yapılıyor.
Fakat burası eski ruhsatlandırmaya sahip olduğu için hala üretim
sadece burada yapılabiliyor. Üretim bitme noktasındayken 2010
yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesinden akademisyenlerimiz; Prof. Dr
Ali Kemal Ayan ve Doç. Dr Selim Aytaç, Narlısaray’da kenevirle
ilgili araştırma yapmaya başladı. Kendir konusunda halkı
bilgilendirdiler. 2016 yılında ise kendir uzmanı Amerikalı Robert
Cornell Clarke, keneviri üretimini incelemek için Narlısaray’a
geldi. Kendir üretiminin her aşamasını belgesel gibi çekti. Buranın
kendiri kendine özgü. Buradan ürün aldılar. Kastamonu’da bir
atölyede kendir iplerini dokutarak halı yaptılar. Büyük ihtimalle
bunları Amerika’da sattılar. 2016 yılında Japonya’nın ünlü bir
tekstil firması buraya geldi. Buradan işlenmiş ürün talep ettiler"
dedi.
"Üretimi meşakkatli bir ürün"
Kenevir üretiminin zor bir süreç olduğunu vurgulayan Kıvrak,
"Kenevir meşakkatli bir ürün. Medyaya yansıdığı gibi kolay bir ürün
değil. Çok faydalı bir ürün ama üretimi zor. Belli aşamalardan
geçmesi gerekiyor. İnsan gücüyle üretimi yapılıyor. Fakat
üretiminde makineleşme ve modern tarım aletleri geliştirilirse
zorlukların üstesinden gelinebilir" diye konuştu.
30 yıldır kendir işiyle uğraştığını söyleyen Narlısaray sakini
Halil Işıldak, "Baba mesleğimiz bu. Eskiden ip yapanlara ve kağıt
fabrikasına satıyorduk. Fakat şimdi satılmıyor. Biz de sadece
saplarını ateşi tutuşturmak için yakıyoruz. Destek verilirse
yeniden üretim yapabilir. Amerikalılar geçtiğimiz yıllarda buraya
geldi. Geçen yıl ve bu yıl tohum aldılar buradan. Bu yıl köyden 5
kişi ile anlaşma yaptılar. Kelek dediğimiz sap kısımlarını aldılar"
şeklinde konuştu.
"Toprağı verimli hale getiriyor"
Kenevirin toprağa çok faydası olduğunu belirten mahalle sakini Ali
Özyürek, "Kendir ekilen tarlada zararlı ot olmuyor. Toprağı verimli
hale getiriyor. Kendir ekilen yerde gelecek yıl buğday ektiğin
zaman gübresiz buğday olur" açıklamasında bulundu.
Kenevir konusunda yaşanan son gelişmelerden sonra diğer mahalle
sakinleri de destek verildiği takdirde yeniden kenevir ekmek
istediklerini belirtti. Türkiye’de sınırlı olarak üretildiği
yerlerden biri olan Narlısaray sakinleri şimdilik kendir saplarını
ateşi tutuşturmak için kullanıyor. Bazıları ise ürettikleri kendir
liflerini ip yapan kişilere kilosu 10-13 TL’den satıyor.