Prof.Dr. Bülent Berker, yüksek ateşli enfeksiyonların erkekler
de kısırlığa neden olabildiğini söyledi.
Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof.Dr. Bülent
Berker, "Erkeğin ilk değerlendirmesi semen analizi olarak
adlandırılan tetkikle yapılır. Semen analizinde standardizasyonu
sağlayabilmek için, erkekten tetkik öncesinde 3-5 günlük cinsel
perhiz yapması istenir. Bir erkeğin semen analizi hakkında görüş
bildirmek için en az 2-3 haftalık aralarla iki örneğin incelenmesi
gereklidir. Dünya Sağlık Örgütü 2010 yılında sperm testi
sonuçlarını yeniden güncellemiştir. Dünya Sağlık Örgütü
kriterlerine göre yapılan bir sperm değerlendirmesine normal
denilebilmesi için sperm sayımının mililitrede 15 milyondan fazla,
hareketliliğinin %50’nin üstünde ve en az yüzde 4’ünün Kruger
analizine göre şekil olarak normal olması gerekmektedir. Tedavi
semen analizindeki bozukluğun nedenine ve derecesine bağlı olarak
değişkenlik göstermektedir" dedi.
Ergenlik öncesi geçirilmiş kabakulağın infertilite yani kısırlık
bakımından genellikle herhangi bir sıkıntı oluşturmadığını ifade
eden Dr. Berker, "Ergenlik sonrasında geçirilmiş kabakulak eğer
erken tanı konulup, önlem alınırsa yine sorun oluşturmayabilir.
Ergenlik sonrası geçirilen ve testisleri tutan enfeksiyon ciddi
sorunlara neden olabilir. Burada kabakulak aşısının yaptırılması
son derece önemlidir. Suçiçeği ateşli hastalıklar grubunda
değerlendirilir. Özellikle, yine ergenlik sonrasında geçirilen
yüksek ateşli enfeksiyonlar kısırlık nedeni olabilirler. Suçiçeği,
kızamık, kızamıkçık gibi yüksek ateşli enfeksiyonlar testiste
değişik derecede sperm yapı bozukluğuna neden olabilir ve sperm
kalitesini bozabilir" diye konuştu.
Çiftlerin yüzde 40-45 inde infertilite nedeninin erkeğe ait
olduğunu belirten Dr. Berker, "Sperme ait bozukluklar, spermde sayı
ve hareket azlığı, şekil bozukluğu sık görülen nedenler arasında
yer alır. En yaygın görülenleri, semende sperm sayısında azlık ve
hareketlerinde yavaşlık (oligoasthenozoospermi) veya sperm
hücresinin görülememesidir (azoospermi). Bazen de sperm
hücrelerinde şekil bozukluğu vardır (teratozoospermi) ya da
yumurtaya ulaşmadan ölmektedirler. Erkek üreme sisteminde erkek
tohum hücrelerinin geçişini etkileyen bir tıkanıklıklar, varikosel,
hidrosel, torbalara inmiş fıtık, inmemiş testis, enfeksiyonlar,
travma, hastalıklar, psikolojik ve cinsel problemler diğer görülen
nedenlerdir. Azımsanamayacak bir orana sahip olan erkekteki
kısırlık nedenlerini iki ana grupta toplamak mümkün. Spermin sayı
ve kalitesini etkileyen üretim bozuklukları ve spermi dışarıya
taşıyan kanallardaki tıkanıklıklar. 1. Sperm üretim bozuklukları:
Erkek kısırlığı vakalarında spermin üretim ve olgunlaşma
bozuklukları en sık rastlanılan durumdur. Üretim bozukluğu sperm
sayısından kaynaklanabilir. Kadın yumurtasının döllenmesini
engelleyen sperm hareketlerinin zayıflığı veya sperm şekillerinin
(morfoloji) anormalliği ile de ilgili olabilir. Erkeğin sperminin
normal kabul edilebilmesi için sayısının en az 20 milyon/ml,
hareketli sperm oranının yüzde 30 ve yapısal olarak normal sperm
oranının yüzde 4’ün üzerinde olması gerekir. Sperm değerlerinin
yukarıda belirtilenin altında olması halinde doğal yollardan
gebelik elde edilmesinde belirgin zorluklar yaşanmaya başlanır.
Birçok faktör spermiogenezi (sperm hücrelerinin üretimi ve
olgunlaşması) olumsuz yönde etkileyebilir. Bunlar aşağıdaki
başlıklar altında toplanabilir. İltihabi hastalıklar: Bazı bakteri
ve virüsler erkekte yumurtalık iltihabına sebep olur.
Yumurtalıklarından iltihabi bir hastalık geçiren erkeklerin
yaklaşık yüzde 25’inde kısırlık problemi oluşur. Hormon
bozuklukları: Sperm ve erkeklik hormonu olan testosteron hormonunun
üretimi beyin sapından salgılanan iki hormon (folicle stimulating
hormon ve luteinizing hormon) tarafından kontrol edilir. Bu
hormonların salınımına ait bozukluklar erkek kısırlığının yüzde 2 -
5’inden sorumludur. Çevresel problemler: Kanser tedavisi için
kullanılan ışın ve ilaçlar sperm üretimini bozabilir. 2. Yapısal
bozukluklar: Spermin üretim yeri olan yumurtalıklardan dışarı
çıkmasını engelleyen tam veya kısmi tıkanıklıklar kısırlık nedeni
olabilir. Bu tıkanıklıklar doğuştan olabileceği gibi sonradan bir
enfeksiyona da bağlı olabilir. Yumurtalık bölgesinden geçirilmiş
bir cerrahi müdahale de tıkanıklığa yol açabilir. Mikroenjeksiyon
tekniğinin 1992 yılından itibaren uygulanılmaya başlanmasıyla
birlikte erkek kısırlığının tedavisinde bir dönüm noktası yaşandı.
Bu teknikle şiddetli erkek kısırlığı durumlarında bile yüksek
gebelik oranları elde etmek mümkün hale geldi. Erkek kısırlığında
son yıllarda çok büyük gelişmeler gözlemlenmiştir. Büyük oranlarda
tedavisi gerçekleşip veya spermler elde edilerek gebelikler
oluşmaya başlamıştır. Çocuk sahibi olamayan çiftlerin bir ürolog
tarafından incelenmesi ve tedavi olması gerekir. Erkek kısırlığında
tedavi aşamalarında nedene yönelik planlamalar yapılmalıdır.
Enfeksiyon gibi durumlarda antimikrobik tedavi uygulanır. Sigara ve
alkol kullanan hastalarda kullanımları yasaklanır. Günümüzde
yapılan araştırmalarda tıpta erkek kısırlığı tedavisinde eskiye
oranla daha yüksek başarılar sağlanmaktadır" ifadelerini
kullandı.
Dr. Berker, kısırlık sebeplerinden bazılarını şöyle sıraladı:
"1) Geçirilmiş testis operasyonları
2) Testis tümörleri
3) İnmemiş testis
4) Tiroit hastalıkları
5) Geçirilmiş kabakulak hastalığı
6) Kemoterapi tedavisi
7) Cinsel bozukluklar
8) Genel anomaliler
9) Varikosel"