Tarih aldatılmışlıkların ve aldanmışlıkların da hikayesidir. Bu
aldanmışlıklar çoğu zaman felaketle sonuçlandı. 19. Yüzyıl'ın
sonlarından itibaren İngiltere ve diğer büyük güçler Osmanlı'yı
“Avrupa”dan ve “Küçük Asya”dan çıkarmak için imparatorluğun çoğulcu
yapısına el attılar. Ermenilere Anadolu'da bir “Ermenistan” hayali
kurdurdular. Osmanlı'yı yıkmak için hangi aracı kullanmaları
gerekiyorsa onu yaptılar. Ermeni gençlerini baştan çıkarma işini
ise İngiliz ve Amerikalı Protestan misyonerler üstlendiler.
Stratejik bir yönelimle Anadolu Ermenilerine el atan teşkilatlardan
biri de “American Board of Commisioners for Foreign Missions
(Amerikan Yurtdışı Misyonerler Komiserliği Masası) idi. 1810'da
Boston'da kurulan teşkilat Ermenilerin yaşadığı vilayetlerde
faaliyete başladı. Kurdukları okullarda Ermeni gençlerin kafasına
ayrılıkçı fikirleri zerkettiler.
“Hıristiyan-Siyonist” ve “ahir zamancı” bir anlayışa sahip olan
ABCFM, “İncil ülkesi” olarak nitelediği Anadolu'da İslam'ın
yıkılışını hızlandırmak ve Şark Kiliselerinin yeniden doğuşunu
sağlamak istiyordu. Rusya'nın baskısıyla ve iç isyanların etkisiyle
dağılmanın eşiğine gelen Osmanlı İmparatorluğu ABCFM'nin
görüşlerini etkilemişti. Buna göre İslam iktidarsızlaştırılacak ve
Yahudiler de Filistin'e döneceklerdi. İngilizlerin desteklediği
ABCFM'nin gözünde Ermeniler ise sadece Osmanlı'yı çatlatan bir
etnik unsur olarak değerliydiler. ABCFM'nin Yahudi asıllı Protestan
misyonerlerinden Levi Parsons daha 1819'da Boston'da “Osmanlı
İmparatorluğu'nu ortadan kaldırın, Yahudilerin dünyanın dört bir
tarafından yurtlarına dönmeleri karşısında hiçbir engel kalmaz”
diyecekti.