“NATO” Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Brüksel'deki
Savunma Bakanları Toplantısı'nın ardından yaptığı açıklamada
Rusya'yı 'tehdit' olarak görmediklerini ve yeni bir “Soğuk savaş”
istemediklerini söyledi. Oysa NATO'nun Doğu Avrupa, Baltıklar ve
Karadeniz politikaları tam da “Soğuk Savaş”ı çağrıştırıyor.
Rusya'nın Ukrayna'da oynadığı rol, Kırım'ı ilhakı, Baltık
sınırlarının yanı sıra Polonya ve Litvanya arasında Rus cebi olan
Kaliningrad'ta askeri gücünü takviye etmesi de yeni “Soğuk Savaş”ın
çoktan başladığını gösteren emareler.
ABD/NATO ile Rusya arasındaki restleşme birçok cephede, bu arada
Doğu Akdeniz'de de gözleniyor. Bu karşılıklı gerilimi belsyen
gelişmelere bakacak olursak ilan edilmemiş bir “Soğuk Savaş” zaten
yaşanıyor. “Soğuk Savaş” tabiri ABD ve “Sovyetler Birliği”nin
temsil ettiği iki kutuplu, risklerle dolu ve nükleer tehditle
korkutulmuş bir dünyayı çağrıştırıyor. Bu yüzden “Soğuk Savaş”
ayıplı bir tabir. ABD, Rusya'yı dünya politikasını tayin etme
konusunda denk bir güç olarak görmek istemediği için “Soğuk Savaş”
tabirini telaffuz etmekten kaçınıyor.
Dünyada siyasi gücün yeniden dağıtılması ve küresel rol paylaşımı
konusunda ABD, “Soğuk Savaş” döneminde Sovyetler Birliği'ne
giydirdiği parlak kostümü Rusya'ya bir türlü yakıştırmıyor.
Rusya'yı küçümseyici bu yaklaşım Putin'in kimyasını bozuyor.
Bu yüzden Putin, ABD'nin Rusya'yı eşit bir dünya gücü olarak
tanıması için yer yer sıcak tepkiler veriyor. Ancak geçen hafta
Soçi'deki “Valday Tartışma Kulübü”nün toplantısında Putin, ABD'nin
Sovyetler Birliği'ne karşı “Soğuk Savaş”ı başlattığı ilk hamlesi
sayılan “Marshall Planı”na olumlu rol atfetmiş. Putin
toplantıda “Ortadoğu'da yaşanan devasa boyuttaki yıkımlar uzun
vadeli, kapsamlı programlar uygulanmasını gerektiriyor. Bölgede
yeniden canlanma ve kalkınma için modern Marshall Planı'na ihtiyacı
var” demiş.
Makarayı geriye doğru saralım. Avrupa, “İkinci Dünya Savaşı” sona
erdiğinde Sovyetler Birliği ve ABD arasında nüfuz bölgelerine
ayrıldı. Sovyetler'in payına Doğu Almanya dahil Doğu Avrupa düştü.
Yunanistan dışında kalan Balkanlar'daysa komünist rejimler işbaşına
geldi. Savaşta yakılıp yıkılan ve ekonomik olarak çöküntüye uğrayan
Avrupa'da komünizmin yayılmasını istemeyen ABD 1947'de “Avrupa
Kalkınma Programı” adıyla bir hamle yaptı. İlk defa ABD Dışişleri
Bakanı George Marshall tarafından ilan edildiği için bu
hamle “Marshall Planı” olarak anıldı. Sovyetler Birliği'ni
çevreleme politikasının ürünü olan Marshall Planı “Soğuk Savaş”
oyununun açılış hamlesiydi.