1977 sonu ve 1978 yılı başlarında haftalık Yeniden Milli Mücadele dergisinde “Türk-Amerikan İlişkileri Tarihi” üzerine aylar süren hacimli bir araştırmam yayımlanmıştı. Bugünlerde o incelemeyi tekrar gözden geçiriyorum… Bir de ne göreyim!?. Buyurun, şu belgeleri birlikte okuyalım:
‘Yıl 1958. İktidarda Menderes var. Ekonomik bunalım had safhada. Türkiye borçlarını ödeyemez duruma gelmiş ve «Moratorium» ilânı (vadesi gelmiş borçların ertelenmesi) düşünülüyor. ABD, Batılı ülkeler ve onların baskı aracı olan IMF, Menderes iktidarını, kabulü mümkün olmayan ekonomik tedbirler almaya zorluyor. Menderes baskılar karşısında direniyor, fakat «İstikrar tedbirleri» adı verilen bu “dikte”lerden bazılarını kabul etmek zorunda kalıyor. Mesela, devalüasyona gidiliyor (TL’nin diğer paralara göre değeri düşürülüyor) ve doların değeri 2.8 liradan 9 liraya çıkıyor.
‘İşin garibi’ diyor Attila İlhan, ‘Menderes Maliyesi bir türlü yanaşmak istemiyordu bu tedbirlere, istemiyordu ama çeşitli baskılar sonucu boyun eğdi. Paris’te alacaklılarımız -başta Amerika- toplandılar. Türkiye’ye hangi ekonomik politikayı izleyeceğini dikte ettiler. Buna karşılık bir miktar hibe ile biraz da kredi açtılar… Amerika, tutumundan hoşlanmadığı Menderes iktidarını kıskıvrak bağlamıştı…’ (Attila İlhan, “Acıklı Bir Yerli Film”, Dünya Gazetesi, 15.5.1977.)
Amerika için Adnan Menderes Hükümeti «uysallığını» yitirmişti… O halde iyice zor durumda bırakılmalı ve ustaca bir operasyonla düşürülmeli idi. Nitekim öyle de olacaktı… Kredi muslukları kısılırken, 4 Ağustos 1958’de Paris’te alınan kararların gereği olarak verilmesi gereken yardımların da çok cüz’î bir bölümü verilmişti. Menderes sonrasındaki 27 Mayıs İhtilâl hükümetinin Maliye Bakanı Ekrem Alican 10 Temmuz 1960 tarihli gazetelere verdiği demeçte şunları söyleyecekti:
“4 Ağustos tarihli stabilizasyon programının tatbiki kararlarını müteakip, İhracat ve İthalat Bankası ve Kalkınma İkraz Fonu gibi Amerikan resmi finansman müesseselerinin memleketimize vermeyi kabul ettikleri ve iki yıla yakın zamandan beri ancak 900 bin dolarlık kısmı intaç edilebilen 500 milyon dolarlık krediyi kullanmak niyetindeyiz.” (Süleyman Genç, “CIA MİT Kontr-Gerilla / Bıçağın Sırtındaki Türkiye”, Vatan Gazetesi, 28.11.1977.)