Önceki yazımızda, İslâm’ın insan hayatını üzerine bina etmeyi amaçladığı ilkelerin başlıcalarının (“On İki Emir”in) yer aldığı İsra/22-39. âyetlerin ilk bölümündeki iki ana ilkeyi görmüştük.
Bugün ise İsra/26-32. âyetlerde buyurulan dört ilahî emri görelim:
26. Akrabaya, yoksula ve yolcuya hakkını ver. Gereksiz yere saçıp savurma! 27. Çünkü savurganlar şeytanların dostlarıdır. Şeytan da Rabbine karşı çok nankördür. 28. Eğer sen kendin dahi rabbinden umduğun bir lütfu beklemek durumunda olduğun için onlara ilgi gösteremiyorsan, hiç değilse kendilerine rahatlatıcı bir söz söyle! 29. Eli sıkı olma, ölçüsüzce eli açık da olma; sonra kınanacak, kendi kendine hayıflanacak duruma düşersin! 30. Rabbin rızkı dilediğine bol bol verir de kısar da. Şüphesiz ki O, kullarından haberdardır, onları görmektedir. 31. Fakirlik korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin! Biz onların da sizin de rızkınızı veririz. Onları öldürmek gerçekten büyük bir günahtır. 32. Zinaya yaklaşmayın! Çünkü o hayâsızlıktır, çok kötü bir yoldur.
3. emir; akrabaya, yoksullara ve yolcu vb. diğer muhtaç insanlara haklarını vermektir (26-28. âyetler). Kişi diğer insanların kendisi ve serveti üzerinde hakları olduğunu kabul ederek, onlara iyilik yaptığını değil, bilakis haklarını verdiğini düşünmelidir.
“Hakkını ver” ifadesi, nafaka borcu ve zekât ibadeti ile birlikte nafile cinsinden hayırları da kapsar. Burada yoksulların da zikredilmesi, yardımın özellikle malî olanının söz konusu edildiğini gösterir.