Şaire göre “Tarih tekerrür etmesin diye ders almak gerek”. Yoksa gider, yine “akılsızca” aynı çukura düşeriz.
Şeytan tuzaklarını hep güncellediği, bilim ve teknoloji, media gibi unsurları da kullanarak; DeepFake, artırılmış gerçeklerle geldiği için, özü bir olsa da aynı hilesini yeni bir ambalajla sunmaya devam ediyor aslında. Özü sabit kalsa da, sunumu yenileniyor.
Evet, dün kaldığımız yerden devam edeceksek, Abdulhamid’in çok başarılı olduğu alanlar da vardı.
Dindar ve merhametli biriydi. Birçok konuda iftiraya uğradı. Özellikle, Müslümanların halifesinin Terakkiciler tarafından görevden alınıp, Selanik’e Şemsi Efendi mektebinin kurucusu Yahudi işadamı Alatini Efendi’nin evinde mecburi iskana tabi tutulması kabul edilecek bir şey değildir.
Abdulhamid’e yapılan bazı eleştiriler gerçeği yansıtmaz ve kabul edilemez. Bunlar ayrı şeyler.
Olayı kendi zamanı ve şartları içinde değerlendirmek gerekir. Abdulmecid b. (2.) Abdulhamid, 2. Mahmud’un torunlarındandır ve türbesi 2. Mahmut türbesinin içindedir. Abdulhamid dönemini anlamadan Osmanlının yıkılışı, cumhuriyetin kuruluşunu anlamak mümkün değildir.