2007 yapımı bu filmi seyredenleriniz olmuştur.
Bir kere daha seyredin, derim. Ne olup bittiğini anlamak için
filmi seyretmeden önce Katyn katliamı hakkında yazılanlara göz
atmakta fayda var. Konu daha iyi anlaşılır.
Andrzej Wajda, bu filmi 81 yaşında çekmiş. Babası da Katyn'de
katledilenlerden. Demek ki o tarihte 14 yaşındaymış. Sovyet
işgalinden sonra ülkeyi terk etmiş. Hain olmuş. 986'da ülkesine
dönmüş, senatör seçilmiş, vatansever olmuş.
...
940'ta Stalin'in emriyle 22.000 Polonyalı subay ve sivil, başlarına
birer kurşun sıkılmak suretiyle infaz edilmiş. Sovyetler 50 sene bu
katliamı inkâr etmiş. İşgalden sonra katliam sorumlusunun Nazi
Almanyası olduğu Polonya devletinin resmî görüşü olmuş.
Nurnberg duruşmalarında bu konu da görüşülüp karara bağlanmış:
Katliam sorumlusu Almanya.
51 yıl sonra Boris Yeltsin, katliamdan kısmen sorumlu olduklarını
kabul etmiş.
60. yılında Medvedev'in talimatı üzerine Stalin döneminde 20 binden
fazla Polonyalı esirin öldürüldüğü Katyn katliamıyla ilgili
belgeler dünya kamuoyuna açılmış. Rusya Federal Arşiv
Ajansı(RFAA)nın Başkanı Andrey Artizov, yüksek derecede gizliliğe
sahip olan bu belgelere eskiden sadece 2-3 kişinin erişim yetkisine
sahip olduğunu, bu belgelerin 1990’da Rusya Federasyonu’nun ilk
Başkanı Boris Yeltsin tarafından dönemin Polonya Devlet Başkanı
Lech Walesa’ya iletilmesi talimatı verildiğini söylemiş.
Belgeler arasında, dönemin gizli servisi NKVD’nin Başkanı Lavrenti
Pavloviç Beriya’nın, Stalin’den tutuklu askerlerin katledilmesini
isteyen önerisinin yer aldığı mesajı, 5 Mart 1940’ta askerlerin
öldürülmesiyle ilgili alınan karar ve olayın ortaya çıkmasını
engellemek için bu konudaki bütün raporların imha edilmesiyle
ilgili 1959 yılında dönemin KGB Başkanı Aleksandır Şelepin
tarafından yazılan rapor da var.
....
Bu katliamı ve filmini, geçen gün 91 yolcusuyla Karadeniz’e düşen
uçak vesilesiyle hatırladım. Tu-154 Tupelov.. Bir diğer adı 'uçan
tabut'muş.
2010'da Rusya'nın katliamdaki sorumluluğunu resmen kabul etmesinden
sonra katliam bölgesinde Polonya ile müşterek anma programı
düzenlemişlerdi.
Dönemin Polonya Cumhurbaşkanı, eşi, Genelkurmay Başkanı, Merkez
Bankası Başkanı, Ulusal Güvenlik Şefinin de yolcuları arasında
Tu-154 tipi bir uçak iniş esnasında yere çakılmış, 96 kişi ölmüştü.
İnsanların ekseriyeti kaza olduğuna inanamamıştı. Suikast olduğunu
düşünenler vardı. Neredeyse devletin üst yönetimi topyekûn yok
olmuştu.