Bu deney beni büyüledi.
Yetki sahibi olunca insanın kişiliği değişiyor mu, sorusuna
cevap arayan araştırmacılar kurabiye deneyi yapmışlar.
Deneyi, Temel Aksoy'un blogundan aldım:
2003 yılında, üç üniversite öğrencisi üzerinde bir deney
yapılmış.
Araştırmayı yapan görevli, üç öğrenciden ikisini tesadüfi olarak
seçip bir konuda kısa bir rapor hazırlamalarını istemiş.
Yine tesadüfi olarak üçüncü bir öğrenciyi seçip ilk iki öğrencinin
hazırladığı raporu okumasını, başarılarını ölçmesini istemiş.
Deney yarım saat sürmüş.
Sonunda deneyi yapan kişi, deneye katılanlara kahve ikram
etmiş.
Masada üç öğrenci, bir de araştırmacı dört kişi var.
Tabakta beş kurabiye var.
Herkes birer kurabiye alarak kahvesini içmiş.
Tabaktaki beşinci kurabiyeyi ise kendisine diğer iki arkadaşını
değerlendirme yetkisi verilen öğrenci yemiş.
Temel Aksoy, deneyi yorumlarken, "bu masum, ama insan
davranışlarını çok iyi özetleyen 'kurabiye deneyi' öncesi her üç
öğrenci de eşitti. Birbirlerinden farkı yoktu. Hepsi aynı sınıfta
okuyan, aynı yaşta, aynı sosyal çevreden gelen öğrencilerdi, ama
aralarından biri tesadüfî olarak yetki sahibi olmuştu ve herkesten
daha fazla kurabiye yemeyi kendine hak görmüştü" diyor.
Defalarca tekrarlanan bu deneyde, yetki sahibi olan öğrencilerin
hepsi aynı davranışı göstermişler.
Son kurabiyeyi keyifle yemişler.
Güç sahibi olanlar kendi istek ve ihtiyaçlarına odaklanırmış.
Başkalarının ne hissettiklerine ve onların ihtiyaçlarına duyarsız
olurmuş.