Görülüyor ki Suriye Suriye’den ibaret değil.İç içe, birbirini tetikleyen yığınla enstrüman, yığınla hesap devrede.
İç politika - Dış politika iç içe geçmiş durumda.
Amerika, Rusya, Avrupa, Çin, İran ve bölgedeki hemen her ülke Suriye ile bir şekilde ilgili.
Mısır’la ilişkiler de Suriye denkleminde bir anlam taşıyor, Yunanistan ve Rum yönetimi ile ilişkiler de.
Kuzey Irak da hesaba dahil, PKK-PYD de.
Suriye’de Türkmenleri korumak için yola çıktığınızda karşınızda Esed güçleri yanında Rusya’yı buluyorsunuz, PYD’ye bir yandan Amerika silah veriyor, bir yandan Rus uçakları alan açıyor.
Bölge yeniden dizayn ediliyor ve o dizaynın bir ayağı Türkiye’yi kapsıyor.
Sorular şunlar:
- Kimler katılıyor bu dizayn işine, hangi mahfillerde hangi planlar yapılıyor?
- Türkiye ne kadar belirleyici olabilecek bu süreçte?
- Bölgenin Müslüman ülkeleri nasıl bir rol üstlenecek, kim kimden yana tavır alacak?
- Türkiye’nin bölgede güvenle işbirliği yapabilecek dostları var mı?
- Hangi İslam ülkesi hangi küresel gücün politikasına yatırım yapıyor?
- Türkiye, bölgedeki dizayn sürecine müdahil olmak istediğinde bunun içerde nasıl yansımaları olacak, iktidarla muhalefet ilişkileri nereye evrilecek, sosyal yapıda yansımalar olacak mı, olan bitenler, varlığı bilinen ve zaman zaman üzerine stres yığılması yapılan potansiyel fay hatlarında bir sarsılmaya yol açacak mı?
Bu soruları, küresel ve bölgesel aktörlerin tutumlarını somut olarak Suriye zemininde ama daha genel manada tüm İslam coğrafyasındaki gelişmeler planında okuduğumuzda Türkiye olarak ne kadar zor bir platformda yürüdüğümüz ortaya çıkacaktır.