İster adının içine “İslam” koyan ve çok temel bir Kur’an kavramı olan “Cihad”dan yola çıkıp teröre uzanan IŞİD’ı ele alın, ister ülkemizdeki İslam eksenli tartışmaları, nihai tahlilde bir “İslam’ı idrak sorunu”muz var.
Hatırlıyorum, vaktiyle bir arkadaşım yeni okumalardan sonra “Bu ülkede yeniden lailahe illallah demeyen herkes kafirdir” demişti. Kendi yakınlarını bile yeniden dine davet etmişti. Köklü bir dini eğitim almamıştı. Okumaları ona böylesine katı hükümler verdirmeye kafi gelmişti.
Hatırlıyorum, vaktiyle yine köklü dini tahsili olmayan bir arkadaşım, böylesi okumalardan sonra namazı acayipleştirmişti. Hani son zamanlarda bir eski bakan “Kur’an’da namaz yok” deyivermişti ya, işte onun 20 sene önceki versiyonuydu. Kur’an’dan yola çıkılıyordu. Peygamber ıskalanmıştı. Kur’an’da salat vardı, salat da dua demekti, Peygamber’in yaptıkları da ıskalanınca, bir şekilde ayakta durarak, yatarak, kalkarak dua ettiniz mi salat yerine gelmiş olmaktaydı.
Vaktiyle köklü dini eğitim almamış bir arkadaşım, bir miktar meal okuduktan sonra yine Kur’an eksenli bir Müslüman oluvermişti. Kendisinin “Nebi” olduğunu iddia etmeye başlamış, ulaştığı radikalizm çerçevesinde devletin verdiği bütün belgeleri iptal edeceğini söylemişti. Ona, evinin bulunduğu yerden Cağaloğlu’na kimlik soran trafik polislerini atlatarak gelebilirse, bu projenin ümitvar (!) olabileceğini söyledim.
Vaktiyle “İran İslam devrimi” savurdu kimi zihinleri, Şia’nın Ehl-i Beyt dışında gelen Hadis rivayetlerine yönelik rezervleri, Hadis sorgulaması fırtınası estirdi. O fırtına halen durmuş değil. Buradan yola çıkıp “Peygamber sorgulaması”na kadar varan çılgınlıklar oldu.
Tasavvufun “kalb eğitimi”ni ıskalayıp, pasifist yorumlardan, şeriat dışı açılımlara, bir başka mecrada türlü istismarlara kadar uzanan zeminler oluştu.