Makyavelist devlet felsefesinde değer yargıları değil devlet çıkarları önemlidir. Dolayısıyla bir ülkenin dost olması için insan haklarına ve hukuka saygılı olması o kadar önemli değildir. “Dost” olup olamayacağına karar verilirken, sicilinde birtakım katliamlar olup olmamasına ya da o katliamları işlediği sırada sahip olduğu zihniyetle bugünkü zihniyeti arasında bir fark olup olmadığına bakılmaz.
Bunun adını şimdi “reel-politik” koymuşlar. Yani “gerçekçi siyaset (!)”... Makyavelizm ve pragmatizm zihinlerde çok iyi bir çağrışım yapmadığından böyle bir isim değişikliğine ihtiyaç duyulmuş. Ancak içerik değişmedikten sonra ismin değişmesi bir şey değiştirmiyor.
Aslında bir şeyin “gerçek” olmasından önce “hak” olması önemlidir. Örneğin bugün Doğu Türkistan’ın Çin hakimiyeti altında olduğu bir gerçektir. Ama “hak” mıdır? Siyaset alanında da birtakım çıkar hesaplarını öne alarak haklıya haksız haksıza haklı demektense her zaman haklıdan yana olmak gerekmez mi? Bu iç siyaset için de geçerlidir dış siyaset için de.
Uzun yıllardan...