Moritanya, kuzeybatı Afrika bölgesinde bulunan ve resmî adı Moritanya İslâm Cumhuriyeti olan bir Arap ülkesi. Bu ülkede uzun süreden beri anayasa değişikliğiyle ilgili tartışmalar var. Biz bu konuyu gazetemizin 31 Mart 2017 tarihli sayısında yayınlanan “Moritanya’da anayasa tartışmaları” başlıklı yazımızda ayrıntılı olarak ele almıştık. Bu yazıda anayasa değişikliği planının neler içerdiği hakkında da özet bilgiler vermiştik.
Bugün bu ülkede anayasada yapılması istenen değişikliklerin halkın onayına sunulması amacıyla referandum yapılıyor. Yani dananın kuyruğuna gelinmiş durumda. Beklentiler de değişiklik tekliflerinin halk tarafından da onaylanacağı ve halk meclisi tarafından onaylanan ancak senato tarafından reddedilen değişiklik önerilerinin halkın oyuyla geçerli kılınacağı yönünde. O durumda şu anki senato da fiili olarak kaldırılacak ve tek meclisli parlamentoya geçilecek. Zaten senatoda iktidar partisinin çoğunlukta olmasına rağmen değişiklik önerilerinin bu meclis tarafından reddedilmesinin sebebi tek meclisli parlamentoya geçilmesi, üst meclisin kaldırılması yönündeki bir değişikliği de içeriyor olmasıydı.
Değişikliğe karşı çıkan bazı gruplar referandum öncesinde çeşitli eylemler düzenlediler. Onların amaçları halkı değişiklik aleyhine oy vermeye ikna etmek değil böyle bir referandum gerçekleştirilmesine tepki göstermek ve yönetimi referandum planından vazgeçmeye zorlamaktı. Onlar başından itibaren referanduma karşı çıkıyor ve senatonun kararının esas alınmasını istiyorlar. Oysa değişiklik planının senatoda tıkanmaması ve halkın tercihinin sorulmasına imkân verilmesi gerekir. Ayrıca senato üyelerinin itirazının doğrudan kendileriyle ilgili olduğu, üst meclisin kaldırılmasını istememeleri sebebiyle böyle bir itirazda bulundukları gayet açık bir şekilde ortada.
Polis anayasa referandumunun yapılmaması talebiyle meydanlara çıkanlara sert davrandı ve içlerinden birçok kişiyi gözaltına aldı. Dolayısıyla tepkiler referandumun gerçekleştirilmesini engelleyemedi. Aleyhte gösterilerden ve eylemlerden dolayı gözaltına alınanlar arasında ülkedeki muhalif siyasi partilerin ileri gelenleri de var.
Bu arada cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdülaziz, 3 Ağustos Perşembe akşamı yaptığı açıklamada anayasa referandumunun kendisinin cumhurbaşkanlığını sürdürmesi amacına yönelik olduğu yönündeki iddiaları da reddetti ve kendisinin üçüncü dönem için aday olmayacağını söyledi. Cumhurbaşkanı anayasa referandumunun kendisinin üçüncü dönem bu göreve seçilmesiyle hiçbir ilgisinin olmadığını ifade etti.
Muhalefet partilerinin referandumu boykot etme kararı almaları da durumu değiştirmedi. Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdülaziz Perşembe akşamı referandum öncesi yürüttüğü propaganda faaliyetlerini kapatırken yaptığı konuşmasında muhalefet partilerini ülkede istikrarı bozmaya ve ortalığı karıştırmaya çalışmakla suçladı. Ülkedeki muhalefet partilerinin büyük bir kısmı böyle bir referandum yapılmasına esastan karşı çıktıkları ve senatonun kararının esas alınmasını istedikleri için referandumu boykot etme kararı aldılar. Onların boykot kararı referandumda değişiklik planının kabul edilmesi ihtimalinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Çünkü bu durum oy verenlerin büyük bir kısmının değişiklik lehinde oy vereceklerini gösteriyor.