Kürt meselesinin geldiği şiddet evresinin sorumlularını arka arkaya nasıl sıralarsınız? Önce sorunun yasal ve yetkili çözüm mercii olan devletten başlayabiliriz. Kaçırılan eklemlenme/entegrasyon fırsatları, çözüm sürecinin eksik ve ağır kurgusu, Kürt meselesini yeniden asayiş nesnesine indirgeme tercihi, siyasi iktidarın sorumluluğunu, bu şemadaki yerini ortaya koyar. Ancak şema tek aktörlü değildir. Bu şemada HDP kendisine ön sıralarda yer bulur. HDP'ye düşen sorumluluk Kandil'in askeri mantık ve ihtiyaçlarını “siyasi” bir renge büründürmesidir. “Demokratik siyaset” yerine, “çatışma siyaseti”nin sözcülüğüne ve taşıyıcılığına soyunmasıdır. “Güvenlik tedbirlerinin katliam politikaları, hendek siyasetinin halk direnişi” olarak tanımlamak, hükümet ve meclise Kandil'in beklentilerini taşımak, bu çatışma siyasetinin önde gelen unsurlarıdır.