Kişinin geçmişi, yaşanmışlığı en büyük deneyimi. Kendi
laboratuvarı. İnsanın kendisine ilişkin belli ölçütleri var. Bu,
belli bir bilinç gerektirir. Dikkat, özen ve duyarlık. Toplumsal
durumlar da aynı. Tek tek bireyler bir varlık ise toplum o
parçaların bütünü.
Nefs sahibi insan ikilemler içinde zıtların çekişmesini yaşar
sürekli. Kişinin varlık bilinci bunları tercihte kolaylık
sağlar.
İnsanın düştüğü kimi durumlar bir çıkmaz oluşturur. Sigaraya,
alkole ve kimi durumlara tutkun olan birinin durumu gibi. Sağlığına
toplumsal duruma zararlı olduğu hâlde bundan vazgeçmeyişi, onu bir
sığınak gibi görüşü ve savunuşu da bir çıkmaz. Bu, kimi zaman
dönülmez bir süreç oluşturur. Giderek koyulaşır. Bunların bazıları
hafif ya da haz aldırıyor olması sorunu yok saymayı
gerektirmiyor.