İslâm milletinin başının belâsı ırkçılık giderek öne çıkıyor, ayrılıklar ve uçurumlar derinleşiyor. İslâm milletinin çok parçalı hâle gelmesi Tanzimat sonrası özellikle Fransız düşüncesinin etkisi, aydınların yabancı ruhlu duygulara kapılması sonucu gelinen durum ortada. Arapçılık, Türkçülük, Kürtçülük, Arnavutçuluk gibi ırk eksenli ayrışmalar Müslümanların gücünü azalttı. Etkisiz kıldı. Bu da emperyalizmin arzuladığı bir sonuçtu.
Araplar; kabile ve aşiret ırk ötesi bir bölünmeyle darmadağın. Yakın zamanda emperyalizm güdümlü bir Arap Birliği girişim ve çabası var. Onlar da ayrışıyorlar. Fakat İslâm milletinin doğuşu ve gelişimi Mekke ve Medine merkezli. Yeryüzünde ırk ve kavim ruhunu öteleyen bir İslâm milleti doğuşunu sağlayan Sevgili Efendimiz’in ümmeti, milleti şimdi başka bir yere sürüklendi. Bu kavim kendi gerçeğinin dışında.
Bölünmeler sadece ırk eksenli değil. Mezhep, meşrep siyasal bölünmeler, batıdan gelen ideolojik ayrışmalar dağılmayı hızlandırdı.