Tolstoy, Napolyon’un 1812 Haziranı’nda Rus topraklarını işgal etmesini, alevler içinde yanan Moskova’yı “Savaş ve Barış” adlı eserinde destansı bir şekilde anlatır.
Tolstoy, başında General Armee bulunan Fransız birliklerinin mevcudunu sekiz yüz bin olarak verir romanda. General Kutuzov’un komuta ettiği Rus ordusu ise bunun ancak yarısıdır. İki ordu 7 Eylül 1812’nin şafağında tarihe Borodino Muharebesi olarak geçecek karşılaşmada büyük ve çok kanlı bir savaşa tutuşurlar. Rus birlikleri 44, Fransız birlikleri 58 bin kayıp verir… Muharebe, Napolyon’un ordusuna Moskova yolunu açtığı için teknik açıdan zafer Fransızların görünür. Ancak Tolstoy bu sonucu daha farklı yorumlayacaktır.
O, Rus ordularının direnerek dünyanın en büyük ordusu karşısında manevi bir zafer kazandıklarını düşünmektedir. Çünkü bu direnç Moskova’ya yürüdüğü için kendini galip sayan istila gücünün moral üstünlüğünü kaybederek zaferi elde etmek adına bir felakete doğru ilerlemelerine neden olur. Napolyon, önünde hiçbir gücün duramayacağı vehmiyle elverişsiz bir mevsimde Moskova önlerinde görünür. Ancak bu, Fransız orduları için sonun başlangıcı olur.
Tolstoy, Fransız ordusunun 1812’de mahvoluşunun nedenlerini, ordunun hiçbir kış hazırlığı yapmadan Rusya’nın soğuk derinliklerine kadar ilerlemesi ve Rus kentlerinin yakılıp yıkılmasının Rus halkında istilacılara yönelik büyük nefret uyandırmış olmasıyla izah eder.
Kış şartlarında Rusya’da tutunamayacağını anlayan Fransız ordusu, 14 Aralık 1812’de Rusya’dan çekilmek zorunda kalır. Bu sonuç, Napolyon’un Avrupa nezdindeki itibarını ciddi biçimde zedeleyecektir. İtibar kaybıysa Avrupa üzerindeki Fransız hegemonyasını zayıflatarak Napolyon Fransa’sının yıkılışına neden olacaktır.
Tarihin güzel yanı okumasını bilenler için sayısız örneklerle dolu olmasıdır. Onda sayısız zorba ve mazlumu aynı “Savaş ve Barış”ta olduğu gibi hiç beklenmedik galibiyet veya mağlubiyetler içinde seyretmek mümkündür…