Salı günü bir yandan Türkiye’deki 16 Nisan referandumu
sırasında, AKP’nin mağduriyet devşirme manevralarının, öte yandan
Avrupa’da yükselen ırkçılık ile Türk ve İslam korkusunun
tetikledikleri devletler arası kayıkçı kavgasını ve bunun doğurup
tırmandırdığı gerginlikle koşut milliyetçi duyguların Türkiye’de
yeni bir 6 - 7 Eylül 1955 olayı yaratması tehlikesinden söz
etmiştik.
Dilerseniz, önce 6 - 7 Eylül 1955’te neler olduğuna bir
bakalım:
1955 yılı Eylülü’nde Türk – Yunan ilişkilerinin Kıbrıs yüzünden çok
gergin olduğu ve Türk gazetelerinde, Türkiye’deki kimi Rum
işadamlarının Enosis’i destekledikleri yönünde yayınlar yapıldığı
ortamda, Kıbrıs konusunda İngiltere ve Yunanistan ile görüşmeler
yürütmekte olan Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu,
Adnan Menderes’e gönderdiği mesajda, Türkiye’nin Kıbrıs
konusundaki toplumsal duyarlılığını yansıtacak gösterilerin
görüşmeler sırasında elini güçlendireceğini belirtmişti.
6 Eylül 1955’te Mithat Perin’in
sahibi, Gökşin Sipahioğlu’nun
yazıişleri müdürü olduğu İstanbul
Ekspres gazetesinde Atatürk’ün
Selanik’te doğduğu eve bomba konduğu haberi üzerine olaylar patlak
verdi.
***
İlk olarak, 6 Eylül günü saat 19’da Haylayf Pastanesi’ne saldırı ile başlayan olaylar sırasında aralarında kilise ve sinagoglar ile başta Rumlar olmak üzere azınlıklara ait (bu arada kimi Müslüman işyerleri de saldırıya uğramıştır) işyeri ve konut olmak üzere 5317 mekân saldırıya uğrayıp yağmalanmıştır. Bir sürü tecavüz vakasının da olduğu olaylar sırasında, kimi kaynaklara göre 11, kimine göre ise 15 kişi ölmüş, 300 kişi yaralanmıştır.