Kentsel dönüşüm. Bina stoğunun yenilenmesi, vatandaşın güvenli evlerde yaşaması için devletin yaptığı bir düzenleme. Can güvenliği için kesinlikle gerekli. Belli ki bu depremi mutlaka yaşayacağız. Ama gelen haberler müteahhitlerin artık bu işe girişirken yoğurdu üfleyerek yediğini ortaya koyuyor.
Öncelikle, Bağdat Caddesi gibi en pahalı ve lüks semtlerde kentsel dönüşüm bir furya halinde başladı. Fikirtepe de Cadde’ye yakınlığı yüzünden çok talep gördü. Neredeyse cadde civarındaki tüm müsait binalar yıkıldı, inşaat haline döndü. Sadece Cadde değil tabii ki. Tüm yüksek rant değerine sahip semtler aynı şekilde ele alındı. Yapılan yeni dairelerden bir milyon doların altında satılan neredeyse hiç yok. Ama madalyonun diğer yüzünde ise rant geliri az, düşük fiyata daire satılan bölgeler garip kaldı.
Öncelikle neden böyle oldu. Ben de müteahhitlere sordum. Şimdi onların ağzından aktarayım:
Kentsel dönüşüm yasası ilk çıktığında parsel büyüklüğü ne olursa olsun üzerinde eğer eski bir yapı varsa tüm arsa kentsel dönüşüme sokuluyordu.
Bir parsel kentsel dönüşümüne girdiğinde belediyeye ait ruhsat ve iskân harçlarının tümünden muaftı.
Tapuda yapılan bütün işlemler ve tapu alım satım işleri de aynı şekilde vergiden muaftı.
Önce hiçbir yasa değişikliği olmadan vergi dairelerinin yazıları ile tapudaki harç muafiyeti kalktı. Ardından belediyelerin baskısı ile yönetmelik değişikliği geldi.
Belediyeler gelir kaybına uğradıklarını öne sürüyorlardı. Bunun için getirilen yeni sisteme göre diyelim ki 20 daire yıktınız yerine 30 daire yaptınız. Eskiden tümünde harç ödemezken artık 10’unda ödemeye başladınız.