Amasya Tamîmi'nin 101. yılı. M. Kemal ve maiyeti, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı. 25 Mayıs'ta Havza'ya, 12 Haziran'da da Amasya'ya geçti.
22 Haziran 1919'da Amasya Tamîmi ilan edildi. Özü, bağımsızlığın tehlikede olduğu, mücadele gerektiği ve bunun için kongrelerin toplanacağı...
Amasya Tamîmi kimlerle birlikte hazırlanmıştı? Mustafa Kemal, Hüseyin Rauf Orbay, Refet Bele, Ali Fuat Cebesoy... Erzurum 15. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa da yerinden ayrılması uygun olmadığı için telgrafla irtibat kurdu. Orbay, Bele ve Cebesoy, Karabekir, sonra, M. Kemal'le karşı karşıya gelecektir. Nutuk'ta, dördü hakkında da ağır diyebileceğim ifadeleri yer alır.
Amasya Tamîmi "Cumhuriyet" yolunu açan tamîmdir, diyebiliriz. "Millî irade" kavramı bu tamîmle ortaya konmuştur.
Yeni zamanda Türkiye bir mücadele içinde. Sınır ötelerinde savaşıyoruz.
Eskiden Trablusgarp'tı, şimdi aynı topraklarda Libya'da dolaylı savaşın içindeyiz. Doğrudan savaşa ramak kaldı. Birilerinin oyuncağı Mısır diktatörü Sisî kendi sınırına 900 km. uzaklıktaki Sitre'yi ve Cufra'yı "kırmızı çizgi" ilan ilan etti. Millî Mutabakat Hükûmeti, Hafter'in militanlarından burayı almak isterse, müdahale edecekmiş. Ne kadar dış destek sağlarsa sağlasın, Sisî için müdahale kendisinin sonunu getirebilir.