Asım Gültekin Karar Gazetesi

Görünür mü ki ‘n’nin yapıp ettikleri

“Görünmek” kelimesi ile “gözükmek” kelimesinin farklarını irdelemeye çalışıyoruz. Görünmekteki “n” sesine Yunus Emre’de nesne kelimesini ve “niye”, “neye”...

13 Ekim 2018 | 2.569 okunma

“Görünmek” kelimesi ile “gözükmek” kelimesinin farklarını irdelemeye çalışıyoruz. Görünmekteki “n” sesine Yunus Emre’de nesne kelimesini ve “niye”, “neye”, “neden”, “niçin” kelimelerini irdelerken biraz girmiştik. “N” sesinin ne yaptığını fark etmeye başlamak için aslında “niye” ve “neye”  ve “ne’den” kelimeleri güzel bir kapı. “N” diye bir merkez var yani. O merkezin kendi anlamı katması, dönüşlülük anlamı katması biraz daha anlaşılabilir böyle bakınca. Peki dönüşlülük n’si veya dönüşlü çatı isimlendirmesi “n”nin yaptığını ifade etmek için uygun mu, yeterli mi? Bu terimi karşılayacak başka isimlendirmelerde de bulunulmuş. Türk Dil Kurumu’nun 1934 baskısı Gramer Istılahları kitabında “yanlanışlı” tabiriyle karşılaşıyoruz. Tahsin Banguoğlu 1940 yılında “mutavaat tabanı” derken 1974 yılında ise “dönüşlü görünüş” demiş. Mutavaat dediği boyun eğmek, alışmak, karşı çıkmamak, itaat etmek gibi anlamlara geliyormuş, unutmuşuz bu kelimeyi artık. “Dönüşlü” kelimesinin ortasındaki  “-ön-” kökü ile “kendi” kelimesinin ortasındaki “-en-” kökü yine “n” barındırdığı için “n” sesinin fonksiyonunu karşılamaya pek de uzak olduğunu söyleyemeyiz.

YAZININ DEVAMI

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Abdullah, Allah’ın kolu demek olabilir mi? 29 Şubat 2020 | 129 Okunma Parçacı ciddiyetsizlik bütüncü boşvermiş 22 Şubat 2020 | 88 Okunma Kapı tapu yapı 15 Şubat 2020 | 131 Okunma Kapı ile tapu arasında bir irtibat yok m 08 Şubat 2020 | 160 Okunma Ramak kalmıştı ne demek? 01 Şubat 2020 | 140 Okunma