Asım Gültekin Karar Gazetesi

Ülkeler üleştirmek caiz mi

"Ül" kökünde nasıl bir anlam veya anlam yoğunluğu olabilir, bunu anlamaya çalışıyoruz. Sivri veya dizi dizi olan bir kısım nesneler için “ül” kökünün başına “k” ve...

12 Mayıs 2018 | 143 okunma

"Ül" kökünde nasıl bir anlam veya anlam yoğunluğu olabilir, bunu anlamaya çalışıyoruz. Sivri veya dizi dizi olan bir kısım nesneler için “ül” kökünün başına “k” ve “y” sesi gelmiş halini kullandığımız çıkarımında bulunabiliriz. Tabii derleme faaliyetinde bulunanlar kütle kelimesini külte şeklinde söylenişiyle karşılaşmamışlarsa. Manasını aramaya çalıştığımız kelime kökünü kök değil de ek olarak görmeye çalıştığımızda bükülmek, dökülmek, dövülmek, öldürülmek gibi örnekleri zikrederek söyleyelim; edilgen bir manayı kelimeye kattığını fark edebiliriz. “Ül”deki “l”yi “n” yapacak olsak “dökünmek”, “dövünmek” ile karşılaşacağız; “öldürünmek” ise diyemeyeceğiz. Diyecek olsa idik intihar etmek için bu kelimeyi kullanırdık herhalde. Kelime kökündeki seslerin kelimenin başında olması ile kelimenin sonuna gelmesi halinde ele aldığımız seslerin manalarında (Hüseyin Rahmi Göktaş buna anlam yoğunluğu diyor, biz mana havzasında demeyi tercih edelim burada) bir değişiklik oluyor mu, ne gibi bir değişiklik oluyor? “Ül” diye bir kelimeyi hatırlayamıyor olmanıza canınız çok sıkılmasın. Yumurtadan yeni çıkan civcivlere yedirilen tavlanmış mısır ununa “ül” diyormuşuz. Köşe, yön anlamına da geliyormuş “ül”. Bir yaşındaki keçi yavrusuna da aynı kelimeyi kullanıyormuşuz.

YAZININ DEVAMI

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Abdullah, Allah’ın kolu demek olabilir mi? 29 Şubat 2020 | 129 Okunma Parçacı ciddiyetsizlik bütüncü boşvermiş 22 Şubat 2020 | 88 Okunma Kapı tapu yapı 15 Şubat 2020 | 131 Okunma Kapı ile tapu arasında bir irtibat yok m 08 Şubat 2020 | 160 Okunma Ramak kalmıştı ne demek? 01 Şubat 2020 | 140 Okunma