Biliyorsunuz değil mi Birinci Dünya Savaşı’nın nasıl çıktığını?
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun veliaht prensi Arşidük
Franz Ferdinand, günün birinde “Ben ille de
Saraybosna’ya gideceğim” dedi. Yıl, 1914. Osmanlı hâkimiyetinden
yeni çıkan Balkanlar’da Sırbistan’ın desteklediği milliyetçi
gruplar, bağımsızlık için harıl harıl bugünkü tanımıyla ‘terörist’
faaliyetlere hazırlanıyordu. Avusturya-Macaristan, bu grupları da,
onları destekleyen Sırbistan’ı da terörist olarak görüyordu.
Ferdinand, “Yapma, etme, bak oralarda milliyetçilik rüzgârları
başladı” ikazlarını dinlemedi, pek sevdiği karısı
Sophie’yi de alıp Saraybosna’da arzı endam
eyledi.
İkili, güzel bir yaz günü açık arabayla kentin sokaklarında
dolanırken, ilk saldırı gerçekleşti. Sırp milliyetçisi
Cabrinovic’in attığı el bombası, yanlışlıkla
arabanın arkasına yuvarlandı ve Ferdinand’ı ıskalayarak oradaki
birkaç kişiyi yaraladı. Bosnalı yetkililer, “Tamam, hadi geziyi
bitirelim” dedi. “Olmaz” dedi veliaht prens: “Hastaneye gidip
yaralıları ziyaret edelim.”
Hastane dönüşü şoför, Saraybosna’nın daracık sokaklarında yanlış
yola saptı. Tam o sırada tesadüfen Cabrinovic’in arkadaşı Sırp
milliyetçisi Gavrillo Princip, bir anda karşısında
arşidük ve karısını görüverdi. Tetiğe sarıldı, ikisini de
vurdu.
Ondan sonrası malum. Avusturya İmparatorluğu, Sırbistan’a savaş
ilan etti. Rusya Sırbistan’a destek oldu. Bunun üzerine Almanya,
Avusturya’dan yana savaşa girdi. Kaşla göz arasında Fransa,
Britanya, Belçika derken 6 ay içinde Osmanlı dahil bütün dünya
birbiriyle savaşıyordu. Birkaç ay sürer sandılar, 4 yıl devam etti
yıkım...
Sonuç? Osmanlı, Avusturya ve Rusya dahil sağlı sollu birkaç
imparatorluk bitti, yen...