Dün ne dedik? Serbest Fırka 18 Aralık 1930'da kendi kendini
kapatmaya zorlandı, Menemen olayı bundan beş gün sonra, 23 Aralık
1930'da patlak verdi dedik.
Şimdi lafın katlamasını da yapalım:
Bize seksen altı yıldır Serbest Fırka'nın "gericiler ayaklandığı
için tarihe gömüldüğü" öğretilir.
Hatta Atatürk bakmış bakmış da, "bu milletin demokrasi için henüz
olgunlaşmamış olduğunu" düşünmüş... Yerseniz...
1876'da Mithat Paşa öyle düşünmemişti, 1908 devrimcileri de öyle
düşünmediler.
Sonra İttihat ve Terakki öyle düşündü, bu düşüncesini de 23 Ocak
1913 darbesiyle "hayata geçirdi", o ayrı.
Cumhuriyet kurulduğunda memlekette demokrasi vardı. Birden fazla
sosyalist ve komünist partisi de vardı.
Demokrasi, 1925'te ortadan kaldırıldı.
Ama 1925'te aldığını 1945'te geri vermek zorunda kalan İsmet Paşa
"memlekete demokrasiyi getiren kahraman" yapıldı, o da ayrı.
Kılıçdaroğlu'nun "biz cumhuriyeti kurarken demokrasiyle
taçlandırdık" lafı ilk iki sene için doğru sayılabilir.
Ama 1923 seçimlerine "Lozan'ı beğenmeyen" ve red oyu vermeye
hazırlanan "ikinci gurubun" girmesine izin verilmemişti, bu da
ayrı. Ortada taç var mı yok mu, siz karar verin.
1930 yazında, bir muhalefet partisinin kurulmasına izin verildi:
Bir liberal parti, yani Serbest Fırka.
Bu izini meclis falan değil, Atatürk kimseye sormadan kendisi
verdi.
Parti kısa zamanda müthiş bir gelişme gösterdi, CHP kodamanlarını
fena halde ürküttü: Başbakanlık İsmet Paşa'nın elinden gidecek,
Fethi Bey'e (Okyar) geçecekti!
Atatürk'ün "partilerüstü" bir konuma geçmeyip CHP'nin başında
kalması, Fethi Bey'i çok zor durumda, havada bıraktı. O da
partisini feshetti.
Sonra Menemen ayaklanması meydana geldi.
Demek ki neymiş efendim? Serbest Fırka Menemen olayı dolayısıyla
kapatılmamış, tam tersine, SF kapatıldığı için Menemen'de isyan
çıkmış!
Fakat ben bu memleketten korktum: Serbest Fırka'nın hangi gün
kapandığını sizin tabirinizle "check etmek" için Google'a baktım,
hemen altalta iki ciddi makale, biri 17 Aralık diyor öteki 17
Kasım!