Bizimle, onlar arasında dağlar kadar fark var. Biz yani Müslümanlar, onlar yani Batılılar...
İşte, onlardan sadece bir tanesi: Biz başaramadığımızda Allah’a sığınırız, onlar başaramadıklarında Allah’ı suçlarlar.
Müslümanlar, arzu ettikleri başarıyı elde edemediklerinde ya da mağlup olduklarında, hatayı kendilerinde ararlar. Yeniliyorlarsa, kendi kusurumuzdan dolayı derler. Mutlaka bir yerde yanlış yapmışızdır diye de ilave ederler. Dinimize daha sıkı sarılmalıyız, daha çok dua etmeliyiz, daha çok tövbe etmeliyiz ve daha çok af dilemeliyiz diye kendi kendilerine nasihatte bulunurlar.
Hazreti Mevlana, bu söylediklerimizi, tek cümlede özetliyor: Edep sahibi yediği tokadın sahibini aramaz, sebebini arar.
Sözgelimi, Balkan Harbi’ni kaybettiğimiz zaman, kendimizi suçladık. Askerlerimiz arasındaki fikri ayrılıktan ve disiplinsizlikten bahsettik. Subaylarımızın yetersizliğini ve emir komuta zincirinin bozukluğunu dile getirdik.