Bir atalar sözünü hatırlatarak başlayalım: ‘Eğri cetvelden, doğru çizgi çıkmaz.’ Bir de bu var: ‘Nasıl başlarsan, öyle gider.’
Buradan şuraya geçeceğim: 14 Aralık 1995 tarihinde imzalanan Dayton Anlaşması, Bosna Hersek için eğri bir cetveldir. İstisnalar kaideyi bozmaz. Bu cetvelden çıkan çizgiler eğri başladı, eğri gidiyor.
Bu anlaşma, dört yıl boyunca devam eden savaşı durdurdu, silahları susturdu. Ancak sorunları dondurmaktan öte gidemedi. Öyle ki, bugün gelinen nokta itibariyle, ülkenin tüm idari mekanizmaları ya duruyor ya da ağır aksak ilerliyor.
Hazreti Mevlana şöyle söylüyor: “Aynı dili konuşanlar değil, aynı duyguları paylaşanlar anlaşabilir.” Bosna Hersek’teki kurucu üç etnik unsur ise aynı dili konuşuyor ama anlaşamıyor.
Millet olmak, ortak bir toprak parçasına sahip olmak kadar, ortak bir anlam dünyasına sahip olmayı da gerektirir. Boşnaklar, Hırvatlar ve Sırplar, kâğıt üzerinde...