Doğru yanıtın “76 kişi” olduğunu çok geç öğrendim. Kemal Paşa dahil 22’si subaydı. (Mustafa Kemal Mucizesi, Kerem Çalışkan, Remzi Kitabevi)
“Büyük kurtarıcılar”a yaptığımız iki büyük haksızlık var. Biri, şimdi Cumhuriyet düşmanlarının türünden. “Olmasaydın olurduk” diyorlar. Öte yandan bir de “dost hançeri” var. Atatürk’e mesiyanik özellikler atfediyor. 19 Mayıs’ı sanki boşluğa atılmış hayali bir adım sayıyor. Haliyle 20 Mayıs’ı hiç anlamıyor. Oysa Mustafa Kemal, Türk devrimcilerinin belki de en gerçekçisidir.
Samsun’a çıkalı 3 ay olmuş. Mustafa Kemal Paşa’nın üniforması çıkarılmış. İşgalcilerin tetikçi medyası aleyhinde yazıyor. Atatürk, İstanbul’daki annesine “endişe etmemesi” için bir mektup gönderiyor.
‘Sonunu görmeseydim başlamazdım’
Padişah’ın “geri dön” dediğini anlatan Atatürk neden dönmediğini şöyle anlatıyor:
“Bir tarafında bütün Anadolu halkı, bütün millet hakkımda büyük bir sevgi ve güven gösterdi. ‘Seni bırakmayız’ dediler. Gerçekten de vatan ve milletimizi kurtarabilmek için tek çare, askerliği bırakıp serbest olarak milletin başına geçmek ve milleti tek bir varlık durumuna getirerek elde edilecek milli güç ve hareketi güzel kullanmaktan başka çare düşünülemezdi. Dolayısıyla ben de öyle yaptım. Elhamdülillah başarılı da oluyorum.” (Atatürk’ün Yaveri Salih Bozok Anlatıyor, Alaca Yayınları)