Tarihçiler boşuna 'Milletlerin kaderini anlamak için en iyi rehber umut değil trajedidir' dememiş. Yine tarihçilerin sık sık tekrarladığı bir gerçek daha var. O da şu: 'Ne kadar kuvvetli olursa olsun vahşeti azan gücün yok olma riski de o oranda artar.'
Yapay zekâ, SİHA'lar, hipersonik füzeler, biyolojik ve nükleer silah çağında dahi bu hakikat geçerli. En yakın ve yakıcı örnek, SSCB ve ABD imparatorluklarına mezar olan dünyanın en fakir ülkelerinden Afganistan.
Haliyle tarihin akışı ve dönüşümü modern aklın aksiyomlarıyla anlaşılmaz.
Zira sahip olunan üstünlük hem nimet hem de felakettir. Tarih bu örneklerle dolu. Yıkılmaz denilen güçler için de bir dönüm noktası ve kırılma eşiği...