Tarihçiler boşuna 'Milletlerin kaderini
anlamak için en iyi rehber umut değil
trajedidir' dememiş. Yine tarihçilerin sık sık
tekrarladığı bir gerçek daha var. O da şu: 'Ne kadar kuvvetli
olursa olsun vahşeti azan gücün yok olma
riski de o oranda artar.'
Yapay zekâ, SİHA'lar, hipersonik füzeler, biyolojik ve nükleer
silah çağında dahi bu hakikat geçerli. En yakın ve yakıcı örnek,
SSCB ve ABD imparatorluklarına mezar
olan dünyanın en fakir ülkelerinden Afganistan.
Haliyle tarihin akışı ve dönüşümü modern aklın
aksiyomlarıyla anlaşılmaz.
Zira sahip olunan üstünlük hem nimet hem de felakettir. Tarih bu
örneklerle dolu. Yıkılmaz denilen güçler için de bir dönüm noktası
ve kırılma eşiği...