Coğrafi keşifler denince aklımıza 15'inci yüzyıl keşifleri
gelir. Bu, aslında Avrupa merkezci, ideolojik bir kavramdır. Burada
söz konusu olan Avrupalıların ilkleridir, insanlığın değil. Bu
kıtalar önceden diğer medeniyetler tarafından keşfedildi. Egemen ve
hegemon Batı, daha sonraki üstünlüğüne dayanarak, kendi ilklerini
insanlığın ilkleri gibi dayattı ve bunda başarılı oldu. Örneğin
Hindistan'ı keşfettiğini bildiğimiz Portekiz, neden Çin'i
keşfedememiştir? Zira Batılılar sadece kendilerinden ilkel
kavimlerin yaşadığı, daha doğrusu sömürgeleştirebilecekleri
alanları keşfettiler. 16'ncı yüzyıl başında Portekizli denizciler
Çin'e ulaştıklarında, onları gören Çin İmparatoru Wang Yang Mi,
"Barbarlar geldi" demişti. Çin'in üstün uygarlığı karşısında,
Portekizliler orayı keşfedemeden geri döndüler.
15. YÜZYILIN DEV DENİZ GÜCÜ
Çin, 15. Yüzyıl başlarında, Ming Hanedanlığı sırasında dünyanın en
büyük ekonomisine sahipti. Bu dönemde Müslüman bir Denizci
olan Amiral Zeng He (Çinliler Cın Hı olarak telaffuz ediyor)
komutasında 60 gemilik, 27 bin askerlik filo ile 1405-1433 arasında
28 yıl boyunca Hint Okyanusu ve Pasifik Okyanusu'nda donanma ve
ganbot diplomasisi uyguladılar. Çok başarılı oldular. Çin'in o
dönemde kabaca 1500 yıllık denizci geleneğe sahip olduğunu
hatırlatmakta fayda var. Manyetik pusulayı Avrupa'dan 100 yıl, Gök
Atlasını 500 yıl, omurga üzeri gemi dümenini 300 yıl, çok direkli
yelkenli gemiyi 200 yıl, gemilerde sızdırmaz bölme uygulamasını 300
yıl önce başardılar. Ancak anlamsız bir şekilde denizcilikteki bu
başarıyı devam ettirmediler ve denizcilikleri imparatorluk
geleneğine dönüşemedi. Zeng He'nin büyük başarısına rağmen
deniz...