Pax Sinica (Çin Barışı), Han Hanedanı sırasında MÖ 200’den
itibaren 400 yıl sürdü. Aynı dönemde Roma İmparatorluğu Avrupa,
Afrika ve Ortadoğu’da Pax Romana (Roma Barışı)’yı sürdürüyordu.
Avrasya’nın doğusu ve batısında görece barış ortamı sağlanmış, uzun
mesafeli ticaretle şehirler ve yerleşik düzen gelişirken, yaşam
standardı yükselmişti. Dönemin her iki kıtasal gücü barış ortamını
siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel güçleri sayesinde
geliştirmişlerdi. Avrasya’nın her iki yakasını İpek Yolu bu dönemde
birleştirmeye başladı. Avrasya’ya barış getiren her iki Pax dönemi,
MS 200’lerde birlikte eridi. Roma ve Çin Barışları döneminin
Avrasya coğrafyası içinde barış içinde birlikte yaşaması tarihin
nadir dönemlerinden birisini oluşturuyor. 400 yıl sonra Tang
Hanedanı (618-917) sırasında da ikinci Pax Sinica yaşandı. Bu
sırada Avrupa, Orta Çağ karanlığını yaşıyordu.
YÜKSELEN ÇİN
Günümüzde üçüncü Pax Sinica dönemine giriliyor. Bu dönem kendi iç
ve dış dinamikleriyle son 75 yılın Pax Americana dönemini
değiştiriyor. Ancak değişim çok sancılı oluyor. ABD, 1945 sonrası
kazandığı itibarını 21’inci yüzyılda kaybetti. İkinci Dünya
Savaşı’nın sonunda Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’yı Hitler,
Mussolini ve Japon faşizminden kurtaran ABD’ye bütün dünyada büyük
hayranlık duyuluyordu. Söz konusu yıllarda dünyada üretilen her 100
malın kabaca 40’ını üreten ABD, Pax Americana’nın tesisi için 418
bin askerini ve sivil vatandaşını kaybetmiş ama devasa ekonomisi,
tek bir bomba düşmeyen coğrafyası ve galibiyetin sağladığı şartlar
altında yeni dünya düzenini kurma hakkını elde etmişti. Bu
hakkı...