Bir ülkede askerî darbe
olmuşsa onun menşeine iyi bakmak gerekir. Türk tarihinde çok darbe
ve darbe girişimleri oldu. Çok partili hayata geçtikten sonra üç
normal darbe, bir postmodern darbe, bir e-Muhtıra oldu. 2016'daki
FETÖ merkezli darbe girişimi de bunların sonuncusuydu.
Arada 1962'de Talat
Aydemir'in, 1977'de Namık Kemal Ersun'un başarısız darbe
girişimleri de var. 1960, 71, 80 ve 28 Şubat'ı gerçekleştirenler
kendilerine Kemalist diyorlardı. Atatürk'ü kendilerine kılıf yapıp
askerî darbe yaptılar. Darbeyi hangi fraksiyon
gerçekleştirirse gerçekleştirsin, gücü eline alan bir şekilde darbe
yapmayı deniyor.
2009-10 yıllarında da bir daha
askerî darbe olmaz deniyordu. 2016'da yeniden denendi.
Başarısız oldu ama başarsalardı bütün kazanımlar gidecekti. Bundan
20-30 sene veya sonrasında darbe olmaması için gerekli tedbirlerin
alınması lazım. Kanunlarla darbe girişiminde bulunanlara hayat dar
edilmeli.
Unutulmasın ki, darbe insanlık
suçudur. Zaman aşımı yoktur. Türkiye darbe girişimlerinin geçmişte
hesabını soramadı. 28 Şubat'ın medya ve sivil toplum
kısmına hâlâ dokunulmadı. 2007 e-Muhtırayı verenlere ve ona
destek olanlara karşı yargı harekete geçmedi. Sadece 1980
darbecileri yargılandı. Özellikle 28 Şubat'ın sivil ayağına hesap
sorulması şart.
15 Temmuz darbesine girişen,
kalkışan herkesin iyice sorgulanması gerekir. İlişkilerine iyice
bakılmalı. 15 Temmuz elbette FETÖ merkezli bir darbe
girişimiydi ama Âdem Huduti, Akın Öztürk gibi FETÖ'cü
olmayanlar da bu darbenin içindeydi. 15 Temmuz'un şekli, darbeye
karışanların teşkilatlanma biçimi iyice
incelenmeli. Dün Sabah gazetesinde Şükrü Hanioğlu "15
Temmuz'u farklı kılan nedir?" başlıklı bir yazı yazdı. O yazıdaki
şu bölüm çok önemli:
"Darbeci yapılar eşyanın tabiatı
gereği 'gizli' örgütlenirler. İttihad ve
Terakki benzeri teşkilâtlar ve ordu içindeki
cunta yapılanmaları böylesi örgütlenmelerin çarpıcı
örnekleridir. Buna karşılık 15 Temmuz'un arkasındaki
yapılanmanın 'gizli'liği diğerlerinden
farklılaşmaktadır.
Zikredilen örgütler bir ideoloji ve gelecek tasavvuru etrafında birleşenlerin oluşturduğu yapılardır. Buna karşılık, 15 Temmuz'u sahneleyen, sivil toplum örgütü maskesi takarak teşkilâtlandırılmış, kapalı bir 'yapı'dır. Birincisinde 'teşkilâtlanma' ikincisinde ise 'teşkilâtlandırma' vardır.
Örneğin, rejim değişikliği arzulayan zabit ve bürokratlar 1908 öncesinde Terakki ve İttihad Cemiyeti çatısı altında, '1960 Devrimi'nin 'yoldan çıktığı'nı düşünen ve kendilerini 'Gerçek Kemalistler' olarak gören subaylar ise Talât Aydemir cuntası içinde 'örgütlenmiş' buna karşılık söz konusu kapalı yapının mensupları sınav sorusu çalma, sıkı denetimle robotlaştırma benzeri araç ve yöntemlerle 'örgütlendirilmişler'dir. Bu güdümlü örgütlendirilmenin de 'kişi kültü tapınması' dışında ideolojik temel ve toplumsal mesajı olmamıştır."
Zikredilen örgütler bir ideoloji ve gelecek tasavvuru etrafında birleşenlerin oluşturduğu yapılardır. Buna karşılık, 15 Temmuz'u sahneleyen, sivil toplum örgütü maskesi takarak teşkilâtlandırılmış, kapalı bir 'yapı'dır. Birincisinde 'teşkilâtlanma' ikincisinde ise 'teşkilâtlandırma' vardır.
Örneğin, rejim değişikliği arzulayan zabit ve bürokratlar 1908 öncesinde Terakki ve İttihad Cemiyeti çatısı altında, '1960 Devrimi'nin 'yoldan çıktığı'nı düşünen ve kendilerini 'Gerçek Kemalistler' olarak gören subaylar ise Talât Aydemir cuntası içinde 'örgütlenmiş' buna karşılık söz konusu kapalı yapının mensupları sınav sorusu çalma, sıkı denetimle robotlaştırma benzeri araç ve yöntemlerle 'örgütlendirilmişler'dir. Bu güdümlü örgütlendirilmenin de 'kişi kültü tapınması' dışında ideolojik temel ve toplumsal mesajı olmamıştır."
1960 öncesi Samet Kuşçu olayını
herkes bilir. Samet Kuşçu ordu içerisinde Demokrat Parti'ye karşı
bir cunta hareketi var dedi. İhbarda bulundu ama ceza alan kendisi
oldu. Menderes ihbarı iyice araştırsa 27 Mayıs yaşanmazdı. Bu tür
ihbarların iyice değerlendirilmesi gerekir.
Kanunların çok güçlü olması,
sivil iradenin her şeyin üzerinde olduğu vurgulanmalıdır. Yoksa
20-30 yıl sonra bir darbe girişimi daha olursa demokrasi tarihimiz
bundan olumsuz etkilenir.