Pazartesi gününü küresel finans çevreleri “kara pazartesi” ilan etti hatta daha da ileri gidenler bunu yeni bir krizin başlangıç günü olarak anlatmaya başladı.
Ancak kriz diye anlattıkları, tıpkı doksanlı yıllarda olduğu gibi, yeni bir Asya ya da gelişmekte olan ülkeler krizi idi. Gerçekten böyle mi; Fed ‘in yakın gelecekte faizleri artırması da devreye girince biz yeni bir kriz tüneline girecek miyiz?
Hemen söyleyelim ki, kesinlikle böyle bir şey olmayacak. Hatta şu “kara pazartesi” meselesi de doğru değil ve çok açık bir algı oluşturma operasyonu. Financial Times, pazar günü manşetten Çin’deki (imalat sanayi) PMI endeksinin Temmuz ayına göre, Ağustos ayının ilk üç haftasında 47,8 den 47,1’e düştüğünü bir felaketmiş gibi duyuruyordu. Oysa bu yeni bir durum değil ve bu düşüş başta Çin Merkez Bankası (PBOC) olmak üzere, Çin bürokrasinin beklentisi daha doğrusu tercihi doğrultusunda olan bir durum. Çin büyümesinin 2012’den beri, Çin’in tercihi doğrultusunda, düştüğü herkesin malumu.
Bu açıdan Çin’den gelen olumsuz veriler global krizin yeni bir aşaması, özellikle yeni bir Asya ya da gelişmekte olan ülkeler krizi olarak okunamaz.
Zaten Çin’in büyüme grafiğine baktığımızda şunu görürüz: Özellikle 2009-2010’dan itibaren Çin büyümesi düşerken Çin’in dünya GSYİH’sına katkısı artıyor. Bu, Çin’in sermaye ihraç ettiği anlamına da gelir. Buradaki makas ve kopuş 2012 yılıdır. Çin, 2012 yılından itibaren verdiği dış ticaret fazlalarıyla ABD doları ve kağıdı almayı azaltıyor bunun yerine-ağırlıkla- sermaye ihraç ediyor.