Bu hafta başı Orta Vadeli Program (OVP) açıklandı. Esasında bu tür “resmi” metinler var olan durumu baz alarak, çok dinamik olmayan hedefler varsayarlar. Bu açıdan OVP gibi metinler genellikle tutucu metinlerdir. Nitekim, OVP hedefleri ile IMF’nin Türkiye tahminleri arasında çok büyük farklılıklar görmüyoruz. Yani “Görünen köy kılavuz istemez” bakışının sonucu olarak rakamlanmış iddiasız bir OVP ile -yine- karşı karşıyayız. Ama hükümetlerin OVP çalışması ve bunu ilan etmesinin mantığı da budur.
Bütün OVP’ler önce “görünen köyü” ilan ederler ve buna göre de dış
dünyaya “Merak etmeyin, biz ayağımızı yorgana göre uzatacağız;
yorgan da işte bu” derler. Yine böyle bir metin karşımıza geldi.
Ben bu anlamda OVP’de tartışılacak pek bir şey olduğunu
düşünmüyorum. Zaten, yukarıda anlattığımız mantık gereği, bu
programların mutlaka matematiksel bir kendi iç tutarlığı olur. Yani
büyüme, cari açık, bütçe, enflasyon, işsizlik oranları birbiriyle
çelişmeyecek bir matematiksel tutarlılığı yakalamak zorundadır ve
bu da kâğıt üzerinde zor bir uğraş değildir. Model oluşturmayı
öğrenen matematik ya da iktisat öğrencileri için bile bir iki
saatlik bir ev ödevidir.
Varsayımlar...
Ama şunu söylemek zorundayım, bütün gelişmekte olan ülkelerin
yaptıkları OVP’ler ile IMF’nin Dünya Ekonomik Görünüm
Raporlarındaki ülke değerlendirmeleri rakamları -aşağı yukarı-
örtüşür. Yani ülkelerin hükümetleri ile IMF analistlerinin ilgili
ülke için temel aldığı varsayımlar -hemen hemen- aynıdır. Peki, siz
varsayımlarınızı değiştirirseniz ne olur; o zaman bu, dünyanın
genel ekonomik durumundan ve bu duruma bağlı gidişattan farklı bir
yol izleyeceğiniz anlamına gelir ki bu bakış açısı iki şekilde
eleştiri konusu olabilir; birincisi varsayımlarınızın gerçekçi
olmadığı ve buna bağlı hedeflerinde gerçekleşmeyeceğini söylenir,
ikincisi varsayımlarınız sizin, şimdiye değin olandan hatta size
dayatılandan farklı bir yol izleyeceğinizi dünya âleme anlatır ki
bu yalnız iktisat alanına giren bir eleştiriye yol açmaz, aynı
zamanda siyasi bir sorun olarak -doğrudan ya da dolaylı- sizin
karşınıza gelir.