Trump yönetimi ABD’nin yıllardır bölgedeki müttefikleriyle birlikte Suriye’de rejim değişikliği politikalarının ana aparatı olan ‘eğit-donat’ programına son vermiş. Eğer bu doğruysa, ABD’nin Suriye’de yürüttüğü vekâlet savaşında CIA üzerinden cihatçı grupları desteklemesinin üstünü örten resmi politikasının bir ayağının sonu manasına geliyor. Diğer ayağı baki. Baki olduğu için de bu kez ‘eğit-donat’ın hevesli alıcısı olan eski ortaklarla yeni gerilimin kaynağı.
***
CIA’nın 2011 Arap isyanlarıyla birlikte
Suriye’de ‘örtülü’ olarak
başlattığı operasyonu, 2013’ten itibaren rejim
değişikliğini ‘meşrulaştırmak’ üzere ‘eğit-donat’ ismiyle
dünyaya pazarlanmıştı. Türkiye ve Ürdün üzerinden kurulan operasyon
odalarıyla yönlendirilen silahlar, eğitim verilenler artık herkesin
malumu. Obama yönetiminin
büyük çabalarına karşın ne Batı
medyasının ‘ılımlı’ pazarlamasının
sahada karşılığı olabildi, ne cihatçı
gruplardan ‘liberal
demokrasi’ çıkartma hevesi hayata
geçirilebildi. CIA kime ne vereceğini bilemez hale düştü. İdeolojik
olarak iç içe geçmiş gruplar arasında iktidar ve maddi güç kavgası
patlak verdi. Nihayetinde ABD, Suriye sahasında rezil rüsva oldu,
eğitilenler saf değiştirip durdu, Amerikan silahları El Kaide ve
IŞİD’in eline düştü. Amerikan medyasında
arkasından ‘ağıtlar
yakılır’ olundu.
Bu operasyonun diğer mühim sonucu da Rusya’nın
2015 sonbaharında İran ile koordinasyonlu biçimde Suriye sahasına
askeri manada doğrudan müdahil olmasıydı.