“Bakara makaralaştırılmış” bir gençliğin idol belledikleri
açısından mevzu eğer hicivse, “mezhebin bir hayli geniş olması”
icap ederdi. Lakin değil, mevzu “üstünlük” iddiasındaki kibirli bir
zihniyetin “medeniyetler çatışması” yaratma hırsı...
Almanya ile hiciv krizinin özü şu: Bir tarafta memleketinde “Ananı
da al git”i kanıksamış, tüm “edep” mefhumlarını tersyüz etmelerine
karşın, biat kültürünün ululayıcıları... Öte tarafta “edep ve
adaba” değer veren, düşünce ve ifade özgürlüğünü en üst değer
sayanlar... Tartışma, ikincisini yenebileceğini sanan fıtratın
kompleksli tabiatını ve zavallılığını sergilemekte.
***
Alman kültürünü fazla haiz değilim. Anglo- Sakson hicviyle haşır
neşir olmuşlara Alman mizahı biraz “kaba saba” gelebilir.
İngilizlerin bırakın mizah programları, dramaları bile taş gibi
hiciv içerir. Şu sıralar “gömüldüğüm” dönem dizisi “Downton Abbey”
İngiliz dilinin muhafazakâr bir döneme dair destansı anlatımının
yanı sıra, hem aristokrasi hem işçi sınıfının en bel altı mevzuları
nasıl zarafetle işlediğinin örneği.
Hiciv dendi mi, bizim memleket de gayet “zengin”. Halk ve divan
edebiyatımız, Sümbülzade Vehbi’den Neyzen Tevfik’e, Can Yücel’e
uzanan hicivcilerimizde küfrün de bel altının da dik âlâsı var.
***
Dönelim Almanya ile krize... Nasıl patladığı, basit bir hakaret
davası olmadığını anlamak için elzem.
Mevzu 17 Mart’ta NDR televizyonundaki Extra 3 komedi şovunda ünlü
şarkıcı Nena’nın 1984 tarihli şarkısı eşliğinde yayımlanan
“Erdowie, Erdowo, Erdogan” (Erdo- nasıl, Erdo-nerede, Erdo-kuruntu)
temalı video ile başladı. Türkiye liderinin israfları, basına ağır
baskı, toplanma özgürlüğünün bastırılması, beğenilmeyen seçimin
tekrarı, IŞİD yerine Kürtlerin vurulması temalı videoda, Merkel ve
AB, sığınmacı anlaşması yüzünden “Ona paralarını ver, sana bir
sığınmacı çadırı kursun” diye eleştiriliyordu. Pek az izlenen
video, Türkiye’nin Almanya’ya verdiği nota ile patladı. Berlin
notayı reddetti, düşünce ve ifade özgürlüğü vurgusuyla yanıt
verdi.
Demokrasilerde her siyasinin en ağır biçimde hedef olmaya
katlanması âdet iken, bildik eleştirileri sıralamış bir videoya
tahammülsüzlük, internet çağında “Straisand etkisi” yarattı.
Milyonlarca insan “Erdowie, Erdowo, Erdogan”ı izleyiverdi! NDR
Türkiye liderini “ayın çalışanı” bile seçti. Türkiye’yi 2000’e
yakın insana hakaret davası açmış birinin yönettiği âlemi cihana
maloldu.