Suriye ile ilgili gelişmeler öylesine baş döndürücü hale geldi ki, nefes alıp durum tespiti yapmakta fayda var. Batı’nın rejim değişikliği girişimi gömüleli epey oldu. IŞİD halifeliğinin yenilgisi kaçınılmazlaştıkça, herkes dengelere bakıyor. Genel tablo, Suriye-Rusyaİran- Hizbullah cephesinin kazanmakta; ABD-Batı-Körfezİsrail hattının kaybetmekte olduğuna işaret. Hatlarda açık kaymalar var.
***
Önce kazanmakta
olanlar...
+ Suriye: Şam’daki seküler
yönetim “tekfiristan”la bölünme girişimini boşa çıkardı.
Muhatap oldukları küresel saldırganlığın çapı düşünülürse devlet ve
ordunun “sağlam çıktığını” teslim
etmeli. İran’ın açık ve sınırlı desteği 2012’de, Rusya’nın 2015
sonunda geldi. Şimdi Deyr ez Zor ile petrol sahaları kurtarılıp
Irak sınırı güvenceye alınırsa, bölünme senaryoları bile boşa
çıkartılabilir.
+ Rusya: Hem diplomasiyi hem
askeri gücünü kullanarak sonuç aldı. Yerel ateşkesler,
çatışmasızlık bölgeleri, Astana alternatifini Cenevre’ye bağlamak
gibi. İşbirliği arasalar da ABD’nin uzun vadeli varlığını
sürdürebilir olmaktan çıkartma stratejisi izlediler. Suriye’nin
bütünlüğünden ödün vermeden çözüme odaklandılar. “Oyun kurucu
değil bozucu” gördükleri Türkiye’yi
‘yola getirip’ İsrail’i
dengelediler.
+ İran: ABD ne yaptıysa İran’a
yaradı. İran, dünya güçleriyle nükleer anlaşmayı kotarırken,
tekfiristan ve ABD’nin Irak ile Suriye politikalarının önünü kesen
unsur oldu.
+ Hizbullah: Suriye savaşıyla
adeta bölgesel güç haline geldi. IŞİD ve El Kaide’nin yenilgisinde
rolleri büyük. Şimdilerde Suriye’de en tepe noktasında 20 bin olan
güçlerini 5 bine çekecek denli güvenliler. İsrail’de yarattıkları
rahatsızlık ortada.