Trump’lı ‘belirsizlik dönemi’ dünyanın geri kalanında
tedirginliklerle karışık beklentiler yaratıyor. Amerikan
hegemonyasının düşüşe geçtiği bir dönemde, sağ muhafazakâr,
popülist ve korumacılıkla örülmüş bir ABD yönetiminin üreteceği
reaksiyoner dalga, pek çok gelişmeyi etkileyecek, tetikleyecek
nitelikte.
Donald Trump göreve başlar başlamaz Beyaz Saray’ın internet
sitesine “Amerika öncelikli…” diye başlayan metinler konuldu.
Trump’ın Meksika sınırına aslında Obama döneminde eyaletler bazında
zaten örülmüş olan duvarı pekiştirmekten, çok taraflı ticaret
anlaşmalarını feshe ve işkence ile kürtaja uzanan mevzularda bir
haftalık icraatlarıyla liberal dünyayı şimdiden ‘hafakanlar bastı’.
Özellikle de İkinci Dünya Savaşı sonrası neoliberal düzeni birlikte
tesis etmiş ‘Yaşlı Kıta’da... AB egemenleri, liberal demokratik
değerleri, kurumları, ticaret ve yatırım ortamını birlikte
yaydıkları ortaklarındaki yönelimden sıkıntılı. Avrupa’daki siyasi
güç merkezinde olası kaymaları hesaplıyorlar. Ben karambolde
atlamışım, meğer ABD’nin AB büyükelçisi Anthony Gardner, asıl
bombayı ocak ortasında “Trump’ın geçiş ekibinin AB liderlerini
arayarak birlikten bir sonra ayrılacak ülkenin hangisi olacağını
sorduklarını söyleyerek” bırakıvermiş.
***
Asıl memnun cenah ise AB projesinin ‘yeminli düşmanları’,
radikal sağ. Kendilerini ‘alt-sağ’ (alternatif sağ) diye anıyorlar.
Bu cenah doğalarına aykırı biçimde toplaşıyorlar. Nitekim Trump’ın
yemininin ertesi günü Ren Nehri kıyısındaki tarihi Koblenz’de
‘Yarının Avrupası’na dair mesajlarını vermeleri tesadüf olmadı.
Hepsi AP’de 40 vekilleri bulunan Uluslarve Özgürlükler Avrupası
(ENF) grubunun dokuz ülkeden üyeleri. Fransa’da Ulusal Cephe lideri
Marine Le Pen, Almanya için Alternatif’in lideri Frauke Petry,
Hollanda Özgürlük Partisi lideri Geert Wilders, İtalyan Kuzey
Birliği’nin lideri Matteo Salvini ile Avusturya Özgürlük
Partisi’nin lideri Harald Vilimsky, Brexit’le enerjikleşmiş bir
‘karşıt zirve’ düzenledi. Ana temaları ulusçuluk, korumacılık,
göçmen ve siyasal İslam karşıtlığı oldu. Ortak para birimi Euro’yu
‘başarısız suç eylemi’ ilan ettiler. Trump’ın “Amerika’yı tekrar
büyük yapalım”ına atıfla ‘ÜlkelerimiziYenidenBüyükYapacağız’
hashtag’ı açıp, ‘kader birliği’ni vurguladılar.