Güney Afrika’nın elmas zengini ülkesi
Zimbabve’yi 37 sene yöneten Mugabe’nin
devrilmesiyle ülkesinde estirdiği sevinç dalgasına dair sosyal
medyaya yansıyan en şık metinlerden birisi, bir çalışanın
idarecisiyle WhatsApp yazışması. Şöyle ki:
“- İyi akşamlar. Yarın işe
gelmeyeceğim. Mugabe’nin istifasını
kutluyorumJ)
- İkinci ikazın masanda
olacak!
- Bugün için 37 yıl bekledimJ).
İkazımı masama bırakırsınız!!
- Sen sadece 28
yaşındasın!!
- Bütün saygılarımla iyi
akşamlar.”
Robert Gabriel Mugabe ‘100 yaşına’
yahut ‘Tanrı kendisini çağırıncaya dek’ ülkesini yönetmek
iddiasındaydı. Neredeyse başarıyordu! 93’ünde kaldı. Onu silah
zoruyla istifa ettirenler, ırkçı beyaz sömürgecilere karşı
bağımsızlık savaşında liderlik ettiği ordu ve partisi ZANU-PF
(Zimbabve Afrika Ulusal Birliği-Yurtsever Cephe) oldu.
28 yaşında olup 37 sene gitmesini bekleyenler
de, düne kadar önünde mum gibi duran vekiller de, ordudaki
yoldaşları da, bu Afrikalı kahramanı güle oynaya terk ettiler.
Hakları yok değil.
***
Mugabe asla sıradan biri olmadı. 1880’lerde
Britanya emperyalizminin has savunucusu maden imparatoru
Cecile Rhodes’in parayla satın aldığı kolonide
kendi ismiyle kurduğu ırkçı beyaz Rhodesia’nın ürünü. Mugabe,
20’nci asrın sonunda o Rhodesia’yı gömüp, siyah Afrikalı’yı
muzaffer kılan öncüydü. Maocu partisi ZANU ile özdeşleyen savaşında
1964-1974 yıllarını Rhodesia zindanlarında geçirdi.
Bağımsızlık 1980’de geldiğinde, ilk seçimde
başbakan seçildi. İlk 10 sene ekonomi ve toprak reformları devreye
sokulurken, tarımda başarı öyküsü yazıldı, sağlık hizmetleri
yaygınlaştı. Okuma-yazma oranı yüzde 90’la Afrika’nın en yükseği
oldu. Ancak 1990’larda IMF’nin dikte ettirdiği yapısal programlar
ve yolsuzluk dalgası işi değiştirdi. Bütün takıntısını ‘Afrika
Afrikalılar için’ sloganının özetlediği inatçı eski
savaşçı, muhalefet tanımıyordu!
***
Mugabe, 2000’lerde beyazların çiftliklerinin
siyahlara devrine soyundu. Gönüllülük işe yaramayınca zora
başvurdu. Bu kez tarım sektörü çökerken, Batı’nın ağır yaptırımları
geldi. Mugabe 2005’te insanları ordu zoruyla kırsal alana sürme
planı uyguladı. 1 milyon insan şehirleri bırakmak zorunda kaldı.
2008’de işsizlik yüzde 80’i bulurken, enflasyon yüzde 500 milyonu
görüyordu!
Ülkenin tek desteği Apartheid döneminde yardım
edilmiş Güney Afrika Cumhuriyeti ile 2002’den başlayarak etkisine
girilen Çin’di. ‘Kanlı elmaslar’ dahil pek çok madene ve
altyapı projesine Çin damgasını vurdu. Mugabe’nin sonunu getiren
iki faktörden biri de bu. Kibirli Mugabe, geçen sene
‘yerlileştirme’ adı altında yabancı şirketlerin yüzde 51
hisselerinin Zimbabvelilere devri kararı aldı. Pekin’in damarına
dokundu. Darbeden bir hafta önce Genelkurmay Başkanı’nın Pekin’i
ziyareti, haliyle Çin’in darbedeki payına yorulmakta.
***