Toplu Konut İdaresi’nin “arsa satışı karşılığı gelir paylaşımı”
modeli, AKP için bir yandan devasa rantların paylaşım araç ve
zeminini oluştururken, diğer yandan kentlerin kimliklerini ve
belleklerini çaldı. Müteahhidin devlete yüklü bir gelir ödemesi
karşılığında Hazine arazisi üstüne konut yapıp satmasına dayalı bu
modelde “deniz”in tam bitirilmesinin önü açıldı.
Devlet eliyle başlatılan yeni kuralsızlık çağı bu.
İnanmayan dünkü Resmi Gazete’ye bakabilir.
TOKİ, arsa satışı karşılığı gelir paylaşımı ihalelerinde, bundan 11
yıl önce koyduğu kuralları kendi eliyle darmadağın eden bir
değişiklik yaptı.
Yönetmeliğin adı şu:
“Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Satış, Devir, İntikal Kiraya
Verme, Trampa, Sınırlı Ayni Hak Tesisi ve Arsa Satışı Karşılığı
Gelir Paylaşımı İhale Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik.”
Getirilen ilk değişiklik, TOKİ’nin isteklide (yani müteahhitlerde)
aradığı çok temel bir koşulu düzenleyen maddeyi metinden çıkarmak
olmuş. O madde şu:
“Arsa satışı karşılığı gelir paylaşımı ihalelerinde, isteklilerden
ihale konusu işe ilişkin proje, maliyet cetveli finansal analiz
istenir.”
Bu ifadenin yönetmelikten çıkarılmasının anlamına tersinden
bakalım:
Örneğin X müteahhidi İstanbul’un göbeğindeki bir Hazine arazisine
“Ben şu kadar konut yapacağım” diyecek. Ama bu konut projesinin
kaça, ne kadara mal olacağını, nasıl finanse edileceğine dair,
devlete hiçbir veri sunmayacak.
Bu kadar temel bir kuralın artık geçerli olmamasının anlamı şu
olabilir:
Belli ki AKP rejimi “bazı” müteahhitlere, bazı Hazine arazileri
için söz vermiş. İki taraf için de ihtiyaç büyük. Yapılacak ve
satılacak konutların piyasaları döndürmesi lazım. Hükümetin de
gelire. Devlet “Analiz filan istemem ben” diyor. Gelir için zaman
kaybına tahammül yok.
***
TOKİ’nin yönetmelikte yaptığı kural daha doğrusu kuralsızlık
değişikliği bununla sınırlı değil. TOKİ artık kendisiyle iş yapacak
müteahhitlerde iş deneyimi açısından aradığı belgelerin
niteliklerinde de hafifleten değişikliklere gitmiş.
Düne kadar, şöyle bir kural vardı mesela:
“İsteklinin ihale konusu iş veya benzer işlerde; son on beş yıl
içinde kamu veya özel sektörde o işe ait sözleşme bedelinin en az
yüzde 70’i oranında gerçekleştirdiği veya yüzde 50’si oranında
denetlediği veyahut yönettiği idarece kusursuz kabul edilen benzeri
işlerle ilgili deneyimini gösteren