Neredeyse sabah olacak, kitabı bırakamadım. Macar halkının tarihine ve kültürüne merâklı olduğum için mi, başlarken belki öyle… Ama son sayfayı çevirirken, bu kitapta Macaristan’dan öte bir şey olduğunu düşündüm, çok değerli bir tecrübeyle ve birikimle tanıştığımı fark ettim. Büyükelçilik nasıl yapılır, beni saran bu oldu.
Emekli Büyükelçi Ender Arat’ın “Türkiye-Macaristan” başlıklı kitabını Luna Yayınları 2022 yılının Kasım ayında okuyucuya sunmuş.
Macarları hepimiz severiz. Hepimizin derin bilincinde kardeşimizdir onlar.
Orta Asya bozkırında kalan diğer kardeşlerimizden farklılar. Macarlar da bizim gibi binlerce kilometre uzaklardaki yeni destanların peşine düşmüşler. Macaristan’ın eski Cumhurbaşkanlarından Arpad Göncz, bir Orta Asya gezisinde, “bu toprakları niçin bırakıp gittiniz” sorusuna şu yanıtı vermiş: “Kıtlık çıkınca siz atlarınızı yediniz, biz atlarımıza bindik, verimli topraklara göç ettik.” (s.25)
Nerde izlerine rastlasak, Macarlara kanımızın ısınmasının nedenlerinden biri de bu olsa gerek: Coğrafyaya veya koşullara teslim olmamak, tarih yazılacak yeni coğrafyalar için atlanmak, örgütlenmek ve yeni iklimlerde yeni yurtlar kurmak.
Büyükelçimiz, görev yaptığı ülke halkının tarihine, diline, Türklerle ve Türkiye ile ilişkilerine bilimsel düzeyde hâkim. En önemlisi Macarları bir Doğu halkı olarak sevmiş. Diplomasiyi halklarımız arasındaki tarihsel bağlar üzerine kurmuş ve işlemiş. Osmanlı-Macar savaşlarında bile dostlukları arayıp buluyor.