Savaşlarda iki tür haber vardır: Savaşı kazanmaya hizmet eden haber ve bozguna hizmet eden haber. Ve savaşlarda iki tür habercilik vardır: Savaşanların haberciliği ve bozguncuların haberciliği.
Her iki habercilik de gerçekler adına yapılır. Başarıya katkıda bulunan haber de gerçektir, bozguna hizmet eden haber de bir yönüyle gerçektir. Yalan haberin, kara propagandanın, “dezenformasyon” diyorlar ya Türkçesi bilgi bozmanın bile bir gerçekliği vardır. Çünkü yalancıların, kara propagandacıların, bilgi bozucuların varlıkları da bir gerçektir. Verdikleri haber, bozguna hizmet eder.
Her savaşta yenilgi ve bozgun, bir olasılıktır. Bu bağlamda bozguncunun haberi de bozgun olasılığıyla bağı nedeniyle gerçeğin bir yüzüdür. Yalan haber de, bozgun durumunda gerçeğe dönüşür. O zaman yalancıların hakikat adına sahne aldıklarına tanık olunur.
Gerçekler karşısında savaşçı ile bozguncunun tavrı, gerçeğe baktığınız mevziye göre cephe cepheyedir. Türkiye tecrübesinden bir örnek verelim: İstiklâl Savaşımızda 1920 yılı ortalarında, Meclisteki bozguncular, “Millî kuvvetler dağılmıştır, Ordunun manevî kuvveti kalmamıştır, asker kaçıyor” diyorlardı. Gün onların günüydü.
Ancak her zaman hakikat savaşçısının da bir sesi vardır. Mustafa Kemal Paşa, kürsüye çıktı. “Evet efendiler, dağılmıştır. Fakat bu avamın ifadesidir. Efendiler, onlar dağılmamış, çekilmiştir. Şu istikamette veyahut bu istikamette çekilmişlerdir ve yürümüşlerdir efendiler.” dedi (“Büyük Millet Meclisi’nde Yurt Savunması Kuvvetlerinin Durumu ve Milletin Maneviyatı Üzerine Konuşma”, 8 Temmuz 1920, Atatürk’ün Bütün Eserleri, Kaynak Yayınları, cilt 9, s.29)
Bozguncunun mevzisinden baktığınız zaman hakikat, Türk askerinin Doğu istikametinde kaçtığıydı ve dağıldığıydı. Savaşanların mevzisinden hakikat, Türk askeri Doğu yönünde yürüyüşe geçmişti.