Günde 24 saat, haftada 7 gün “dolar indi-dolar bindi”nin sebebini anlatan uzmanlar var. Bu uzmanlara göre, bir gece yarısı (yani Uzakdoğu para piyasalarının açık, Türkiye ve Avrupa para piyasalarının kapalı olduğu saatlerde) TL’nin aniden değer kaybetmesinin, sabah olunca normalize olmasının sebebi, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları hakkında ortaya çıkan çelişkili haberlerdir. Bu kabil “sebep-sonuç” analizlerine katılmıyorum. Bu haberler yüzünden dolar-yuan kurunun oynamasını anlarım. Ama TL, bu oyunda dış kapının dış mandalıdır. Dolayısıyla, bu haberler TL’nin aniden yüksek oranda değer kaybının, sonradan kazanmasının “esas sebebi” olamaz. Olsa olsa bu dalgalanmadan çıkar sağlayan profesyonellerin kullandıkları bir “keriz silkeleme vesilesi” olabilir.
DALGALAN EY ŞANLI PİYASA
Fiyat dalgalanması, bir bakıma serbest piyasa sisteminin işlediğini gösterir. Dalgalanmalar “piyasada oluşan fiyat ve işlem hacim sayılarından” izlenir. Reel sektörde alımı ve satımı yapılan her mal veya hizmetin “isimli” bir piyasası vardır. Mesela, emlak veya otomobil piyasaları böyledir. Ama bir de tek başına kullanılan “piyasalar” diye bir deyim vardır. Bu deyim sanal ekonominin ta kendisi olan “mali piyasalar” anlamına gelir. Sık ve şiddetli dalgalanma burada olur.
SERVETİ KORUMAK, KAZANMAKTAN ZORDUR
Burada, havadan para kazanılır. Burada yılların birikimi havaya gider. Onun için milletin gözü kulağı buradadır.
Rant avcılığı, hile-hurda veya şansının yaver gitmesiyle hasbelkader servet sahibi olanların ve mirasçılarının ya da bileğinin hakkıyla mütevazı miktarda da olsa, “yiyemeyeceği kadar varlığı” olanların, çok ciddi bir “derdi” vardır. Geri kalan hayatlarında, ellerindeki serveti artırmaya mı yoksa korumaya mı odaklanacaklardır. Cevabı hemen vereyim: “Piyasalar” kendi işinde tam bir profesyonel ama yatırımcılıkta amatör olanlar için kolay para kazanacakları “balık dalyanı” değildir. Nitekim Türk bankalarında çok mütevazı faize razı olarak “TL veya döviz” mevduatı bulunduranların çoğunlukta olması da bu ilkenin ülkemizde de genellikle benimsendiğini göstermektedir.