Sevgili okurlarım, bu ülke çok büyük güçlüklerle kuruldu, en büyük zorluklarla boğuştu.
1922 yılında askeri zaferi kazanmış ve İzmir’i kurtarmıştık. Ama esas güçlükler bundan sonra başlayacaktı ve Mustafa Kemal Paşa bunun farkında idi.
Ülke yoksuldu, sanayi hiç yoktu. Köylü sefildi, tarım üretimi yetersizdi. İhracat derseniz sıfıra yakındı ve birkaç kalem tarım ürününden oluşuyordu.
Mustafa Kemal Paşa işte bu koşullarda İzmir’de İktisat Kongresi’wni topladı.
Askeri zaferi ekonomik bağımsızlıkla taçlandırmak gerekiyordu ama bunu nasıl yapacaktık!..
Çiftçi, esnaf, kadın temsilcileri ve her kesimden ilgili kişilerin katıldığı ve günlerce süren toplantıda bu konular tartışıldı…
* * *
Lozan Antlaşması imzalandı, 29 Ekim 1923’de Cumhuriyet ilan edildi. Yoksul Türkiye, artık kefeni yırtma çabasına girmişti ama elde sermaye yoktu, kaynak yoktu.
Yine de borç harç diyerek, yeni kurulan İş Bankası’nın kaynaklarından yararlanarak atılımlar başladı. Örneğin bir tane bile şeker fabrikamız yoktu, yeni fabrikalar yapıldı. Mensucat fabrikalarımız yoktu, kumaş üretmeye başladık.
Cumhuriyet’in fabrikaları onurumuzdu. Her birinin açılışına Gazi Hazretleri katılıyor, insanlara coşku veriyordu.
Demiryolları, Doğu Anadolu’ya doğru uzatıldı…
Ve bunları dışarıya borçlanarak değil, kendi öz kaynaklarımızla yapmaya başlamıştık.
1933 yılında, Cumhuriyet’in 10. yılı kutlanırken muhteşem, bugün bile dinlerken insanın tüylerini ürperten bir marş ağızlardan düşmez oldu ve coşkusu bugüne kadar yansıdı:
“Çıktık açık alınla on yılda her savaştan. On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan.
Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan. Demir ağlarla ördük anayurdu dört baştan.
Türk’üz Cumhuriyet’in göğsümüz tunç siperi. Türk’e durmak yaraşmaz Türk önde Türk ileri…”